BAKI, 18 oktyabr — Sputnik. Keçən həftə Qərb siyasətçilərinin Kiyev hakimiyyətinə düşünmək üçün çoxlu qida verməli olan bir sıra bəyanatları verilib.
Başlanğıc üçün Emmanuel Makron Moskva və Kiyevin mümkün qədər tez danışıqlar masasına oturmaq istəyindən danışıb.
"Ukrayna, sadəcə olaraq, bunu etməli olacaq". – deyə o, qeyd edib.
Ertəsi gün Makron Rusiyanın Ukraynada belə bir addım atacağı təqdirdə Fransanın nüvə silahından istifadə etmək fikrində olmadığını deyib və bunun göz qabağında olduğunu vurğulayıb. Daha sonra "Twitter" hesabında əhəmiyyətli bir mesaj meydana çıxıb: "Biz dünya müharibəsi istəmirik".
Lakin daha sonra o, əlavə edib ki, Paris Vladimir Zelenskiyə öz ərazisində müqavimət göstərməkdə kömək etməyə davam edəcək. Bundan sonra Fransa prezidenti Kiyevə "SEZAR" özüyeriyən artilleriya qurğularının göndərildiyini, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin hazırda oradan, məsələn, Donetski atəşə tutduğunu açıqlayıb.
Makronun ardınca Avropa diplomatiyasının rəhbəri Cosef Borrel söz alıb. Əvvəlcə o bildirib ki, Rusiya tərəfindən Ukraynaya nüvə zərbəsi endirilməsinin cavabı nüvə deyil, Qərbin güclü hərbi qüvvəsi olacaq. Və sonradan onun özünün aydınlıq gətirdiyi kimi, söhbət, nə az, nə çox, rus ordusunun tamamilə məhv edilməsindən gedir.
Lakin bundan sonra "The Wall Street Journal"ın jurnalisti adı açıqlanmayan yüksək səviyyəli avropalı diplomatın həmkarının bəyanatını rədd etdiyi bir tvit dərc edib.
"O, heç bir səlahiyyəti olmadan, cavabdeh və sahib olmadığı imkanların köməyi ilə cavab variantlarından danışıb. Bizə ancaq heyrətlənmək qalır", - deyə o, həmsöhbətinin sözlərindən nümunə gətirib.
ABŞ-dan da ziddiyyətli siqnallar gəlir: təbii ki, Ağ Ev Baydenin İndoneziyada keçirilən G20 sammitində Vladimir Putinlə görüşməyi planlaşdırmadığını bildirib. Lakin eyni zamanda Pentaqonun rəhbəri Lloyd Ostin NATO-nun hazırkı münaqişəyə cəlb olunmayacağını vurğulayıb. NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq isə vurğulayıb ki, təşkilatın nizamnaməsinin bir üzvünə hücumu bütün alyansa hücum kimi şərh edən beşinci maddəsinin Ukrayna məsələsində tətbiqindən söhbət gedə bilməz. Ümumiyyətlə, mən Zelenskiyə sürətləndirilmiş rejimdə bloka daxil olmaq ərizəsi münasibəti ilə salamlar göndərdim.
Doğrudur, alyans üzvlərinin nüvə təhlükəsinin olmaması ilə bağlı bütün təminatlarına baxmayaraq, NATO "Rusiya sərhədlərindən 600 mil məsafədə" nüvə təlimləri keçirir. Onların KXDR-də son raket buraxılışları ilə əlaqəli olduğuna inanan bir nəfər də yoxdur.
Eyni zamanda, Qərbin bu cür bəyanatlarla münaqişənin diplomatik yolla həllini daha da yaxınlaşdırmadığı da göz qabağındadır. Ukrayna hakimiyyəti ilə danışıqlar bu münaqişəyə səbəb olan problemləri həll etmir. Köpəyiniz zəncirdən kənardadırsa, hücum etdiyi şəxs onunla danışmayacaq - böyük ehtimalla o, sadəcə onu vuracaq və sahibi ilə danışacaq. Buna görə də bacardığınız qədər onu zəncirləyin. Yoxsa, ona özümüz ölüm iynəsi vurmalı olacağıq.
Zelenskinin, əlbəttə ki, danışıqlar masası arxasında olmaq şansı var, ancaq nominal olaraq. Qərbi isə bu masada oturtmaq üçün Rusiyanın bir şərtə ehtiyacı var: münaqişə uzanarsa, Avropanın öz suverenliyinin sürətlə itirilməsi perspektivini dərk etməsi.
Enerji siyasətində köklü dəyişikliklər Köhnə Dünyada qüvvələr balansının dəyişməsinə aparır. Məsələn, vaxtilə Aİ iqtisadiyyatını öz üzərinə götürmüş Almaniya Rusiya yanacağına çıxışdan məhrumdur və nəticədə sənayesi məhv olmaq ərəfəsindədir. Belə bir şəraitdə Berlin arxa plana çəkilmək məcburiyyətində qalır və enerji resurslarına çıxışı olanlar, ilk növbədə, Norveçdən qaz alan Polşa ön plana çıxır. Kansler Olaf Şolts, əgər o, hətta bu ssenarinin ciddiliyini dərk edirsə də, əlbəttə ki, bunu büruzə vermir.
Hakimiyyətin cilovunun Aİ-yə ötürülməsi həm də bütövlükdə Avropa İttifaqının dəyərdən düşməsi ilə müşayiət olunur: Ukrayna böhranında (yəni "Kiyevin döyüş meydanında qələbələri") istənilən nəticələr əldə olunarsa, ABŞ Çinə qarşı mübarizə aparmaq üçün xarici siyasətinin əsas vektorunu Asiya-Sakit okean regionuna keçirəcək. Bunun üçün ABŞ, Böyük Britaniya və Avstraliyanın daxil olacağı AUKUS ittifaqı yaradılıb: NATO-nun indiki formada mövcudluğu nəinki mənasını itirir, həm də kifayət qədər qəpik-quruşa başa gəlir.
Ukrayna üzərində qələbə, təbii ki, belə bir vəziyyətdə Rusiya üçün bir neçə problemi həll edərdi, lakin köhnə Avropa liderlərinin zəifləməsi və yenilərinin meydana çıxması hələ də təhlükə olaraq qalacaq. Məhz buna görə də Kreml, Paris və Berlin soyuq qışın nəticələri ilə üzləşməmiş diplomatik həll yolu nuaxtarır: heç kim təminat verə bilməz ki, orada sosial iğtişaşlar yaranarsa, hakimiyyətə Amerikanın marionetləri deyil, suverenliyi dəstəkləyənlər gələcək.
Ona görə də Vladimir Putin Avropa İttifaqını yanacaqla təmin etmək üçün "Şimal axını-2"nin mümkünlüyünə və Türkiyədə yeni qaz qovşağının yaradılmasına diqqət yetirir. Eyni zamanda, "OPEC plus"un son qərarı bir daha nümayiş etdirir ki, Rusiya neft və qaz bazarlarına ABŞ-dan qat-qat etibarlı şəkildə nəzarət edir.
Bundan başqa, ötən həftə Rusiya lideri Yaxın Şərq dövlətlərinin liderləri: BƏƏ prezidenti Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyan, Qətər əmiri Təmim bin Həməd Əl Tani və türkiyəli həmkarı Rəcəb Tayyib Ərdoğanla görüşüb. Bu görüşlərdə səslənən bəyanatlar təkcə Kremlin enerji bazarındakı mövqelərinin möhkəmliyinə və Yaxın Şərqlə sıx təmaslarına deyil, həm də bu ölkələrin Qərblə mümkün danışıqların hazırlanmasında vasitəçilik etmək imkanlarına dəlalət edir.
İndiki mərhələdə Vaşinqton açıq şəkildə buna hələ hazır deyil və Ağ Evin mövqeyini dəyişmək üçün iki şərt lazımdır: qarşıdan gələn seçkilərdə demokratların məğlubiyyəti və döyüş meydanında Kiyevin məğlubiyyəti.
Bu şərtlərin hər ikisinin yerinə yetirilməsi mümkündür.
David Narmania