BAKI, 12 oktyabr — Sputnik. BƏƏ Xarici İşlər Nazirliyi iki liderin görüşünün əsas mövzusunu Ukraynadakı böhranının " dərhal effektiv siyasi həll yollarına nail olunmasına yardım" adlandırılıb.
Lakin iki lider arasında söhbətin gündəliyi, təbii ki, daha geniş olub: enerji bazarlarında və Suriya, Zaporojye AES ətrafındakı vəziyyət bura daxil olub. Güman etmək olar ki, prezidentlər bağlı qapılar arxasında da müzakirələr aparıblar, ancaq şübhə yoxdur ki, ən kəskin məsələlər onların görüş dairəsinə düşüb və bu mövzular gündən-günə artır.
Əslində Sankt-Peterburqda keçirilən görüşdə BƏƏ rəhbəri təkcə öz ölkəsinin deyil, Fars körfəzinin bütün monarxiyalarının nümayəndəsi kimi çıxış edib. Hadisələrin nə qədər sürətlə inkişaf etdiyini nəzərə alsaq, müntəzəm olaraq yüksək səviyyədə "saatların yoxlanması" tələb olunur, çünki birlikdə qarşısı alınmalı olan xeyli sayda təhlükə var.
Bütövlükdə Yaxın Şərq və xüsusilə də Fars körfəzi regionu çox çətin vəziyyətdədir və onların üzərində çoxlu təhdidlər var və bölgə ölkələri öz mövcudluqları – sözün əsl mənasında sağ qalmaları barədə düşünməyə məcburdurlar.
Məlumdur ki, onilliklər boyu Körfəz monarxiyaları ABŞ-ın təsir zonasının bir hissəsi olub və onun çox mühüm tərəfdaşı olublar. Əməkdaşlıq qarşılıqlı şəkildə faydalı olub: ABŞ faktiki olaraq dünya neft bazarına nəzarəti ələ keçirib, regionda - Amerika hərbi "çətiri" altında qalmaqdadır, bu son dərəcə aktualdır, çünki Yaxın Şərq haqlı olaraq planetin barut çəlləyi adlanır.
Bundan əlavə, Fars körfəzi ölkələri uzun illərdir ki, ABŞ-la tərəfdaşlıqdan son dərəcə vacib bonus əldə edirlər - modernləşmə. Bölgə öz ənənələrinə dərindən sadiqdir, lakin onun elitaları neftin əbədi olmadığını çoxdan başa düşüblər: nəvaxtsa onların ölkələrinə yağan dollar yağışı quruyacaq, sonra isə min illərdir burada hökm sürmüş adi bədəvi yoxsulluğu bura qayıdacaq, bu, çox qısa zaman aralığında olacaq. Bu o deməkdir ki, yüksək inkişaf etmiş və qabaqcıl ABŞ-ın köməyi ilə mövcud imkanlardan istifadə edərək yeni texnoloji, sənaye və sair nailiyyətlərin əsasını qoymaq kifayət qədər məntiqli olardı. Amerikalılar isə onlara dəfələrlə bu barədə söz veriblər və hər dəfə aldadıblar.
Xüsusi Hərbi Əməliyyat: Kiyev rejiminə qarşı Rusiyalıların qisaslarının davam etdirilməsi
Sonra amerikalıların hərbi müdafiəsi uğursuz oldu. İki il yarım əvvəl ABŞ Səudiyyə Ərəbistanından ölkənin neft obyektlərini əhatə edən və Yəmən husi üsyançılarının hücumuna məruz qalan "Patriot" zenit-raket komplekslərini çıxarmışdı. ABŞ hökumət strukturlarında liberal-solçu qüvvələrin güclənməsi ona gətirib çıxardı ki, əvvəllər heç vaxt Yaxın Şərq monarxiyalarının daxili işlərinə qarışmayan ABŞ-ın praqmatik siyasəti, demokratiyanın olmamasına və onların mütərəqqi bəşəriyyətə qarşı saysız-hesabsız günahlarına görə tənqidlə əvəz olundu.
Ümumiyyətlə, artıq bir neçə ildir ki, region liderlər ölkələri və şəxsən onların liderləri üçün son dərəcə əlverişsiz perspektivlər aydın görünür. Bu dövlətləri Rusiya ilə yaxınlaşmağa və ABŞ-ın deyil, iştirakçıların maraqlarına uyğun hərəkət edən OPEC+ formatının yaradılmasına sövq edən də məhz budur.
Cari ildə baş verənlər qlobal hegemon haqqında gedən bütün illüziyaları və ümidləri dağıtdı,: ABŞ bütün dünyanın gözü qarşısında məqsədyönlü şəkildə Avropa qitəsini məhv edir, kim nə deyirsə desin, özü də Qərb sivilizasiyasına aiddir. Anqlo-saksonların heç tərəddüd etmədən, qalan hər şeyi öz xilasları üçün sərf edəcəkləri göz qabağındadır.
Və Yaxın Şərq birinci sıradadır.
Daha doğrusu, Ukrayna birinci idi, lakin onun alovlanmasının təsiri gözlənildiyi qədər böyük miqyasda olmadı. Avropa, əlbəttə ki, sürətlə çökür, lakin Rusiya nəinki möhkəmlik nümayiş etdirir, həm də digər fəaliyyət sahələrində iş tempini davam etdirməyi bacarır.
Bu o deməkdir ki, Yaxın Şərq regionu və Fars körfəzi dövlətləri birmənalı və çox ciddi təhlükə ilə qarşı-qatşıyadır.
Hazırda Qərb meynstrimi birbaşa olaraq OPEC+u və xüsusilə də Səudiyyə Ərəbistanını Rusiyanın Ukraynadakı xüsusi əməliyyatına kömək etməkdə ittiham edir. Bu, xüsusən də "The Washington Post" qəzeti tərəfindən yazılır. Onlar kartelin ötən həftə qəbul etdiyi neft hasilatının azaldılması qərarını belə şərh ediblər.
Amerikalıların cavabı özünü çox gözlətmədi. ABŞ Konqresi səudiyyəlilərə Amerika silahlarının tədarükünü dayandırmaq üçün qanun layihəsi hazırlayır ki, bu da regionun ən mühüm ölkəsinin böyük hərbi zəifləməsi deməkdir.
Üstəlik, amerikalıların hələ də Yaxın Şərqdə güclü qeyri-rəsmi təsir alətləri var. Məsələn, elə indi - son illərdə artıq neçənci dəfədir ki, İran boş yerdə şişən və bu dəfə iştirakçısı kürd icmasının mənbəyi olan iğtişaş dalğasının öhdəsindən gəlmək məcburiyyətindədir.
Tehranla Körfəz monarxiyaları arasında münasibətlər ənənəvi olaraq çox gərgindir, lakin bu halda ikincilər xoşbəxt ola bilməz, çünki regionun bütün dövlətləri eyni qayıqdadırlar və bu gəmini yandırıb ABŞ-ı batırmaq niyyətindədirlər. Planetin bu hissəsində hər hansı bir ölkə oxşar problemləri təşkil edə bilər. Mən hələ amerikalıların tamamilə qeyri-ənənəvi silahlara sahib olduqlarını nəzarətində olan radikal silahlı təşkilatlara, istədikləri hər kəsə bunları verə biləcəklərini demirəm.
Nəticədə, yaxınlaşan geosiyasi fırtınanın öhdəsindən gəlmək üçün regiona güclü iqtisadiyyatdan əlavə, bir sıra vacib texnologiyalara, təsirli təhlükəsizlik gücünə, ABŞ və NATO ilə hərbi qarşıdurmada və hətta vəziyyətin açıq-aşkar onun xeyrinə olmadığı vəziyyətlərdə tab gətirmək və qalib gəlmək bacarığına malik olmaqla, öz gücünü dəfələrlə sübut etmiş müttəfiq lazımdır.
Maraqlıdır, kim ola bilər?