BAKI, 17 aprel — Sputnik. “Bir yerdə və nə vaxtsa bəzilərini aldada bilərsən, ya da hamını aldada bilərsən, amma hər yerdə və hər yaşda hamını aldada bilməzsən”: Deni Didronun sitatının xalq arasında yayıldığı son üç yüz il, belə bir fikir formalaşdı ki, xalqın bir hissəsini hər zaman və bütün xalqı bəzən aldada bilərsiniz, lakin bütün xalqı hər zaman aldada bilməzsiniz.
Aylar, həftələr və günlər ərzində - bu, təkcə Avropadakı mövcud geosiyasi böhranla bağlı deyil, ümumiyyətlə, Rusiyanın imicinin necə formalaşdırıldığı ilə bağlıdır - orta statistik qərbli oxucunun, saf və ona görə də sadəlövh insanın beyninə ən müxtəlif qorxu hekayətləri yeridildi. Bu hekayətlərdə Moskva əsl cani rolunda idi.
“Bütün sivil dünyanı” hədələyən və Qərb siyasi texnoloqlarının və onların məsləhətlərinə qulaq asan medianın fikrincə, Rusiyanın əli olmayan bir dənə də olsun insani və ya sosial problem yox idi.
Bu çox asta və həddindən tədrici baş versə belə.
Demək olar ki, eyni zamanda, Avropa mətbuatının bu gün Rusiyayönümlü əhval-ruhiyyədə ittiham edilə bilməyən hissəsində Ukraynadan, XHƏ-nin keçirildiyi bölgələrdən gəlmiş müxbirlərin ifadələri yer almağa başlayır.
Ancaq hazırkı kəskin vəziyyət, tarixin hər hansı bir dönüş nöqtəsi kimi, bütün kartları qarışdırdı. Dünyanın Hollivud nümunələrinə görə yaxşı və pis oğlanlara bölündüyü adi mənzərə getdikcə solmağa başlayır. Və rənglər solaraq, nüansların ortaya çıxmasına imkan verir.
Demək lazımdır ki, avropalı hərbi müxbirlər, müxtəlif bernar-anri levilərdən fərqli olaraq, əsl "dəmir adamlardır", müəyyən mənada qardaşlıqları var və bu insanlara heç bir redaksiya rəhbər deyil.
Ona görə də oradan, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin və ya yarımhərbi birləşmələrin yerləşdiyi yerdən gəlirlər və qayıdandan sonra danışırlar. Həqiqətən nə düşündüklərini. Və həqiqətən gördükləri barədə danışırlar. Öz gözlərilə.
Bəzən təfərrüata varmadan quru danışırlar, lakin lakonik üslub deyilənləri daha qabarıq edir.
Son iki onillikdə planetin bütün qaynar nöqtələrini keçmiş və hətta girov saxlanılmış Jorj Malbrüno deyir: “Ukraynada Britaniya xüsusi təyinatlılarının elit bölmələri münaqişənin başlanğıcındanvar, eyni şeyi Amerikanın Delta xüsusi təyinatlıları haqqında da demək olar”.
Bu məlumatı verərkən o, Fransa kəşfiyyat cəmiyyətindəki mənbəsinə istinad edir və eyni mənbə Malbrunoya görə, "rusların bütün bunlardan əvvəldən xəbərdar olduğunu" iddia edir.
Jorj Malbrünonun həmkarı və həmyerlisi, yarımhərbi birləşmələrə (görünür, bura Azov batalyonu da daxildir) qoşulmaq qərarına gəlmiş Fransa muzdluları (onları könüllü adlandırır) ilə birlikdə olmuş Reji Le Sommye deyir: Ukrayna yarımhərbi birləşmələri ilə bağlı işə götürmə, təlim, paylama ilə əlaqədar hər şey təkbaşına idarəedici rolunu oynayan amerikalıların əlindədir. Onların əmrləri də, qərarları da müzakirə olunmur, icra olunur. İcra olunmamağa görə cəzalar verilə bilər: həbsdən başlayaraq...
Ukraynapərəst və anti-Rusiya təbliğatına aldananlar, görünür, ötən əsrdə İspaniyada olduğu kimi, xəyali beynəlxalq briqadaların tərəfində olan “bədheybət Rusiya”ya, bu “dəhşətlərin” mənbəyinə qarşı döyüşməyə getdilər. Və onlar özlərini Pentaqonun qucağında tapdılar. Sözün hər mənasında.
Təbii ki, bu cür sübutlar, hələ reputasiyası əməkdaşlıq etdikləri mediadan asılı olmayanlardan gələn sübutlar, mövcud olmuş və indi də mövcud olan ümumi direktivin vektorunun tam və yekun dəyişməsi demək deyil. Bu direktivə görə Rusiya həmişə günahkardır, Ukrayna isə qurbandır. Lakin onların peyda olması təkcə onu göstərir ki, kimlərsə medianın daimi və heç də az olmayan sonsuz hoqqalarından və ictimai şüurun manipulyasiyasından yorulmağa başlayıblar.
Hətta bu gün əsas xətt nöqteyi-nəzərindən başqa hər hansı məlumatdan məhrum edilmiş tamamilə sadəlövh Avropa insanı, “hər şeyin o qədər də sadə olmadığını” aydın görməyə başlamasa da, onun başına ələnən "yüz faizlik informasiya" seriyasından olan xəbərlərə şübhə ilə yanaşmağa başlayır.
Və bir qədər şübhə bu insanları həm Avropa, həm də Avropadan yuxarı hakimiyyət orqanlarının həqiqətən öz yurisdiksiyaları altında olan əhalinin gəlməsini istəmədiyi yerə apara bilər.
Çünki o zaman - geosiyasi böhranın əsl səbəbləri aşkarlananda və "Azadlıq və Avropa dəyərləri naminə" devizi altında keçirilən bütün bu "bayram"ın pulunu elə həmin saf Avropa vətəndaşı ödəməsinə baxmayaraq - hər şey ola bilər. Nəzarət edilməsi mümkün olmayan şey. Hətta hüquq-mühafizə orqanlarının bütün mövcud xüsusi bölmələri Avropa şəhərlərinin küçələrinə çıxarılsa belə.
Empatiya, həmrəylik və qəzəbin çox məhdud bir müddət ərzində ictimai şüurun eyni manipulyasiyası naminə istifadə oluna biləcəyi faktı daha az əhəmiyyət kəsb etmir: yorğunluq metalda da var, daha kövrək bir materiyada insan psixikasında həm yorğunluq, həm də laqeydlik olur.
Rusiya-Ukrayna münasibətlərindəki böhranla bağlı xəbərlər kontinental Avropada mətbuatın ön səhifələrindən yoxa çıxdığı kimi, tədricən elektron media xəbərlərinin manşetlərindən də yox olur.
Çünki empatiyanın olub-olmamasından və az qala zorla emosional şok vəziyyətinə düşməsindən asılı olmayaraq (əslində, avropalı siyasi texnoloqlar son həftələrdə əhaliyə münasibətdə bunu edirlər) gündəlik həyat öz əvvəlki dayaqlarını bərpa edir. Sadə ürəkli bir avropalı üçün zəhmətlə qazanılmış pulu dəyərsizləşdirən hesabların ödənilməsi və inflyasiya səviyyəsi, ümumiyyətlə, eşitmək istəmədiyi bir yerdə və kimsə ilə baş verənlərdən ölçüyəgəlməz dərəcədə vacibdir.
Təhlükəli asılılıq hekayəsi və qitədəki hazırkı gərginliyə həqiqətən səbəb olan şey haqqında yavaş-yavaş aşkar edilən həqiqət Rusiyanı şeytanlaşdırmaq kampaniyasını təşkil edənlərə pis, daha doğrusu, çox pis zarafat edə bilər.
Qarşısına hansı maneələr qoyulsa da, həqiqət üzə çıxacaq və bununla birlikdə ən yaxşı hisslərin üzərində spekulyasiya edildiyini dərk etmək gələcək.
Adi avropalı belə rusca sual verməyə bilməz: “Kimdir günahkar?”.
Onun ardınca isə başqa bir rus sualının növbəsi gələ bilər: "Nə etməli?"
Və əgər bu gün Brüsseldə isteriya hökm sürürsə ki, Fransada Le Pen (Ukraynadakı hadisələrlə bağlı Avropanın sistemli siyasi quruluşundan fərqli mövqe tutur) Yelisey sarayını zəbt edə bilər, o zaman başqa ölkələrdəki seçkilərdə səsvermə vaxtı gələndə bu narahatlığın nə vaxta və haraya qədər şiddətlənəcəyini təsəvvür etmək olar.
Seçkilərdə səsvermə - amma artıq Ukraynada həqiqətən baş verənlər və baş verənlər haqqında bilik əsasında, nəinki media təlimatlarının həyata keçirilən bəndləri əsasında.
Çünki gec-tez, amma bu reallıq - qurulmamış, səhnələşdirilməmiş, icad edilməmiş, amma əslində mövcud olan, təfərrüatları və təfərrüatları ilə, Avropa qərarlarının fonunda da məlum olacaq və bütün kartları qarışdıracaq. Və bütün planları alt-üst edəcək.
Bu reallığın konturları üzə çıxmağa başlayıb. Və çıxmağa davam edəcək. Prosesi dayandırmaq qeyri-realdır: bu, şəlaləni cilovlamağa çalışmaq kimidir.
Axı “gizli heç bir gizli şey yoxdur ki, aşkar olmasın”.
Yeri gəlmişkən, əgər Brüssel bilmirsə, artıq geri sayım başlayıb.