Yelena Popova, RİA Novosti
Rusiya Müdafiə Nazirliyi Ukraynada ABŞ-a işləyən bioloji laboratoriyalar aşkar edib. İdarədə əmindirlər ki, onların fəaliyyəti ekspertlərin Kiyev və Vaşinqtonun “Bioloji və Zəhərli Silahların Qadağan edilməsi haqqında” Konvensiyanı pozduğunu təsdiqləməsinə mane olmaq ümidi ilə məhdudlaşdırılıb.
Moskva və Pekin dəfələrlə amerikalıları bakterioloji təhlükələrə nəzarət etmək üçün beynəlxalq sənədə qoşulmağa çağırıb. Lakin Ağ Ev bununla razılaşmayıb.
Sərhəddə
"Ukrayna ərazisində 30-dan çox bioloji laboratoriyadan ibarət şəbəkə formalaşıb. Bunları elmi-tədqiqat və sanitar-epidemioloji laboratoriyalara bölmək olar", - bu barədə Rusiya Silahlı Qüvvələrinin radiasiya, kimyəvi və bioloji müdafiə qoşunlarının rəhbəri İqor Kirillov brifinqdə bildirib. Onun sözlərinə görə, Lvov, Xarkov və Poltavada yerləşən bu obyektlər “ABŞ-ın rəhbərliyi altında hərbi-bioloji proqram çərçivəsində” təhlükəli infeksiya patogenləri ilə işləyib.
Sifarişçi ABŞ Müdafiə Nazirliyinin Müdafiə Təhdidlərinin Azaldılması Departamentinin Ofisidir (DTRA). Layihədə Pentaqona bağlı “Black and Veatch” şirkəti iştirak edib. Kirillov qeyd edib ki, Lvovda vəba, qarayara və bruselyoz, Xarkov və Poltavada difteriya, salmonellyoz və dizenteriya xəstəliklərinin törədiciləri ilə işləyiblər.
Bu barədə Rusiya Müdafiə Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi general-mayor İqor Konaşenkov da məlumat verib. Rusiyanın müvafiq sənədləri var. Qurumdan bildiriblər ki, biolaboratoriyalar Pentaqonun “Rusiya mütəxəssislərinin Ukrayna və ABŞ-ın Bioloji və Toksin Silahların Qadağan edilməsi Konvensiyasını pozduğunu təsdiqləməsi"ndən qorxduğu üçün tələsik bağlanıb.
Müdafiə Nazirliyi qeyd edib ki, biolaboratoriyaların fəaliyyəti 2014-cü ildən bu yana müşahidə edilən xüsusilə təhlükəli infeksiyalara yoluxma hallarının nəzarətsiz artmasına səbəb olub. Difteriya, məxmərək, vərəm, qızılca kimi xəstəliklərə yoluxma sayı artıb. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) Ukraynanı poliomielit xəstəliyinin yayılma riski yüksək olan ölkələr siyahısına daxil edib.
Rusiya və Çin narahatdır
Moskva və Pekini uzun müddətdir ki, ABŞ və onun müttəfiqlərinin hərbi-bioloji aktivliyi narahat edir. Fevralın əvvəlində Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Çin lideri Si Tsinpinlə görüşüb. Dövlət başçıları yeni dövrə qədəm qoyan beynəlxalq münasibətlər və qlobal davamlı inkişaf haqqında Birgə Bəyanat imzalayıblar. Xüsusilə, onlar təsdiq ediblər ki, “Bakterioloji (bioloji) və toksin silahlarının hazırlanmasının, istehsalının və ehtiyata yığılmasının qadağan olunması və onların məhv edilməsi haqqında” (BTWC) Konvensiya beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyin sütunu kimi mühüm əhəmiyyət kəsb edir”.
“Tərəflər Birləşmiş Ştatlar və onun müttəfiqlərini açıq, şəffaf və məsuliyyətli hərəkət etməyə, xaricdə və öz milli ərazilərində həyata keçirdikləri hərbi bioloji fəaliyyətləri barədə lazımi şəkildə məlumat verməyə çağırır”, - sənəddə deyilir.
Çin və Rusiya ekspertləri və siyasətçiləri, o cümlədən Rusiya Elmlər Akademiyasının akademiki, Rusiyanın Əməkdar doktoru Gennadi Onişenko Vaşinqtonun xarici hərbi bioloji fəaliyyətinə nəzarətin zəruriliyini dəfələrlə xatırladıblar.
"İki liderin bəyanatında əsas diqqət nüvə, kimyəvi və yenidən əsas gündəmə gələn real təhlükə - nəzarətsiz kütləvi qırğın silahları - bioloji silahlar mövzusuna yönəldilib. Rusiya və Çin Konvensiyanın nüfuzunu və effektivliyini saxlamaqda qərarlı olduqlarını vurğulayırlar", - deyə alim bildirib.
2001-ci ildə Birləşmiş Ştatlar BTWC-yə əlavə protokolun hazırlanması ilə bağlı danışıqlardan birtərəfli qaydada çıxdı. BTWC-yə əlavə protokola əsasən bütün ölkələrin mikrobioloji fəaliyyətinə nəzarəti müstəqil qurum - Texniki Katiblik həyata keçirməli idi.
"Bu, ABŞ ordusunun öz ərazisində bütün antibiotiklərə davamlı və müalicə oluna bilməyən qarayaranın “Ames strain” ştammının döyüş bioloji formulasından istifadə etdikdən sonra baş verdi. Bundan sonra Birləşmiş Ştatlar guya terrorçuların hücumuna məruz qaldıqlarını və onların mikrobioloji tədqiqatlarına beynəlxalq nəzarətdən imtina etdiklərini bəyan etdilər", - deyə Rusiya Elmlər Akademiyasının akademiki qeyd edib.
“Bakterioloji (bioloji) və toksin silahlarının hazırlanmasının, istehsalının və ehtiyata yığılmasının qadağan olunması haqqında” Konvensiya 1972-ci ildə təsdiq edilib. Bu, belə tipli yeganə beynəlxalq sənəddir.
"Rusiya və Çin liderləri Vaşinqtonu beynəlxalq hüquq müstəvisinə qayıtmağa çağırırlar. Amerikalılar koronavirusun təbii və ya süni mənşəyi haqqında çəkişirlər. 2001-ci ildə onlar qanuni qüvvəyə malik olan nəzarət mexanizminin qəbulunu sabotaj etdilər. Mexanizm qəbul olunsaydı, indi gəlib yoxlaya bilərdilər, komissiya yaradardılar. "Lakin bu, qeyri-mümkündür və Birləşmiş Ştatlar yalnız əsassız bəyanatlar verə bilər. Bu gün dünyanı əsas narahat edən ABŞ-dır”, - Onişenko əmindir.
Postsovet məkanında Amerika biolaboratoriyaları
SSRİ-nin dağılmasından sonra 1950-ci illərdən yoluxucu xəstəliklərlə məşğul olan, taun, vəba və qarın yatalağına qarşı peyvəndlər hazırlayan sovet institutlarının bazasında Gürcüstan, Qazaxıstan, Tacikistan və Özbəkistanda Amerika tədqiqat mərkəzləri açıldı.
Silahlanma yarışının ortasında bioloji və kimyəvi müharibə perspektivi çox real idi. Sovet institutlarının Qərbə qarşı biosilah hazırladığı barədə şayiələr var idi. Heç bir sübut yox idi. Lakin SSRİ-nin dağılmasından sonra təhlükəli sızmaların qarşısını almaq lazım idi. Birləşmiş Ştatlar Təhlükənin Birgə Azaldılması Proqramı çərçivəsində kömək etmək üçün könüllü oldu.
Təhlükəli xəstəliklərin öyrənilməsi üçün vəsait ayrıldı. Amma bir şərtlə ki, amerikalı mütəxəssislər də laboratoriyalarda işləyə bilsinlər. Orta Asiya və Qafqazdan toplanan ştammlar Qərbə aparılırdı. Qrantlar NATO və Pentaqonun büdcəsindən ayrılırdı.
Vaşinqtonda bildirirlər ki, tədqiqat yalnız dinc məqsədlər üçün aparılır. Lakin Gürcüstanın keçmiş dövlət təhlükəsizliyi naziri İqor Qiorqadzenin bəyanatından sonra qalmaqal yaranıb. Onun sözlərinə görə, mərkəzin əməkdaşları Pentaqonun əmrlərini yerinə yetirdiklərini etiraf ediblər. “Zərərli maddələrin çiləmə avadanlığı və bioloji aktiv maddəli döyüş sursatları” var. Bundan başqa, mərkəzlərin birində müalicə olunan onlarla xəstə orada dünyasını dəyişib. Sabiq nazir laboratoriyada insanlar üzərində təcrübə aparıldığını istisna etməyib. ABŞ-da isə hər şeyi təkzib etdilər.
Pentaqon Alma-Atadakı Mərkəzi referens-laboratoriyaya 108 milyon dollar ayırıb. Bu obyekt dövlətə məxsusdur və Qazaxıstan üçün xarakterik olan virus ştammlarının tədqiqi üzrə ixtisaslaşmışdır. Dörd il əvvəl respublikada meningitə yoluxma hallarında artım qeydə alınıb. Bunun Vaşinqtonun təcrübəsi olduğu barədə şayiələr yayılmışdı.
Tacikistan və Özbəkistanda da belə bioloji laboratoriyalar var. Onlar da amerikalılar tərəfindən maliyyələşdirilib. 2020-ci ilin payızında Təhlükəsizlik Şurasının katibi Nikolay Patruşev ŞƏT həmkarları ilə görüşdə “Vaşinqton Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına epidemioloji yardım bəhanəsi ilə bioməlumat toplayır” deyə şikayət edib. Çin Amerikanın Mərkəzi Asiyadakı bütün tədqiqat obyektlərinin bağlanmasını tələb edib.
Qazaxıstan, Özbəkistan və Tacikistan orada hər hansı Amerika hərbi tədqiqatlarının keçirilmədiyini iddia edirlər. Pekin və Moskva bundan arxayın deyil.
"21-ci əsrin müharibələri hibriddir. Biz bunu aydın şəkildə başa düşməliyik. Ən əsası onların qanunlarını başa düşmək, onlara qarşı mübarizə aparmaqdır - təkcə infeksiyalara deyil, həm də cəmiyyətin bütün təbəqələri üçün nəzərdə tutulmuş belə hibrid informasiya-terror hücumlarına. Epidemiologiya həmişə siyasi problem olub, çünki bu, təkcə xəstələrə deyil, bütün cəmiyyətə təsirə aiddir”, - deyə Onişenko vurğulayır.
Rusiya Müdafiə Nazirliyi qeyd edib ki, Almaniya son iki il ərzində Aİ-nin xarici sərhədlərində bioloji təhlükəsizliyi təmin etmək üçün Ukraynada Krım-Konqo hemorragik qızdırması, leptospiroz, meningit və hantavirusların patogenlərini öyrənir. İqor Kirillovun sözlərinə görə, dərmanların sınaqdan keçirilməsi və koronavirus infeksiyasının qarşısının alınması bəhanəsi ilə “xəstələrin, ilk növbədə slavyan etnik qrupuna aid olanların serumundan bir neçə min nümunə Ukraynadan çıxarılıb”. Biomateriallar ABŞ Quru Qoşunlarının Uolter Rid Elmi-Tədqiqat İnstitutuna çatdırılıb.
Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.