Andrey Kots, RİA Novosti
Amerikalılar, deyəsən, Qara dənizdə uzun müddət məskunlaşmaq qərarına gəliblər. Hələ ki, altıncı donanma NATO müttəfiqləri ilə birlikdə "Rusiya təcavüzünü" göstərməyə hazırlaşarkən, Vaşinqtonda regiondakı hərbi gücünü kəskin şəkildə artırmaq üçün Montre Konvensiyasına yenidən baxmağa çağırırlar. Bunun nəyə səbəb ola biləcəyi barədə RİA Novosti-nin materialında xəbər verilib.
Manevrlərin məqsədi
Hərbi-dəniz təlimlərinə 2014-cü ildən bəri üçüncü dəfə Qara dənizə daxil olan Altıncı Donanmanın flaqmanı, "Blue Ridge" tipli "Mount Whitney" idarəetmə gəmisi rəhbərlik edir. Bu, əslində, ən müasir radioelektron avadanlıq, rabitə və kəşfiyyat vasitələri ilə doldurulmuş üzən qərargahdır. Komandanlıq öz göyərtəsindən bütün birləşmənin effektli idarə olunması üçün lazım olan taktiki məlumatları operativ şəkildə əldə edir. Flaqmanın şirkətini "Arleigh Burke" tipli "Porter" raket esminesi və "Con Lenthall" tankeri təşkil edib. Qrupa regional müttəfiqlərin gəmiləri dəstək verir, havadan isə onu Avropadakı bazalarda yerləşdirilmiş Amerika aviasiyası, o cümlədən B-1B strateji bombardmançıları da qoruyur.
Rusiya Müdafiə Nazirliyi ABŞ-ın sərhədləri yaxınlığında planlaşdırılmamış manevrlərini sabitliyi pozan hesab edir. "Məqsədlərdən biri Ukrayna ərazisinin hərbi mənimsənilməsidir. Təlimdə ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri ilə yanaşı, taktiki, patrul və strateji aviasiya, həmçinin Bolqarıstan, Gürcüstan, Rumıniya, Türkiyə və Ukrayna silahlı qüvvələrinin kontingentlərinin də iştirakının planlaşdırıldığı nəzərə alınaraq, Kiyevin cənub-şərqdə hərbi həllin hazırlandığı təqdirdə iddia edilən hərbi əməliyyatlar teatrın öyrənilməsi nəzərə alınıb", - deyə idarədən bildirilib.
ABŞ gəmilərinin Qara dənizə gəlişindən əvvəl bir sıra media "basqını" "залпов" baş verdi. Oktyabrın sonunda nüfuzlu "Politico" nəşri "sensasiya" dərc etdi: Kreml Ukrayna ilə sərhəddə qoşun toplayır, açıq-aşkar genişmiqyaslı işğal planı hazırlayır. Təsdiq olaraq onlar Yelnya ərazisində hərbi texnikanın peyk şəkilləri dərc olunub. Düzdür, Smolensk vilayətindəki bu şəhərdən Ukraynaya düz 250 kilometrdən çox məsafənin olduğunu bildirməyi unudublar. Digər Qərb mediası dərhal təxribat dolu xəbəri yayıb.
Noyabrın əvvəlində Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Uilyam Berns danışıqlar aparmaq üçün Moskvaya gəlib. CNN-in məlumatına görə, səfərin məqsədi "ABŞ Ukrayna ilə sərhəddə Rusiya qoşunlarının artmasının diqqətlə izlədiyi barədə Kremlə xəbərdarlıq etməkdir". Görünür, kəşfiyyat rəhbərinin coğrafiya savadı "Politico"nun jurnalistləri qədər pisdir.
Eyni xəstəlik Pentaqona da təsir edib. "Biz Rusiyanın qərbində və Ukrayna ətrafında Rusiya hərbçilərinin narahatedici hərəkətlərini izləməyə davam edirik. Rusiyanın niyyətlərini və əslində orada nə etdiklərinə aydınlıq gətirməyə çağırırıq", - deyə ABŞ müdafiə idarəsinin mətbuat katibi Con Kirbi bildirib.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi Mariya Zaxarova bütün bunları saxta kampaniya adlandırıb. Ancaq Qərbdə anti-Rusiya ritorikasının çarxı çoxdan işə düşüb və onu dayandıracaq heç kim yoxdur. Bu yaxınlarda ABŞ-ın respublikaçı konqresmenləri Mayk Rocers və Mayk Turner Ukraynaya ölümcül silahlar qoymaq və "təcavüzü saxlamaq və dəf etmək" üçün Qara dənizə döyüş gəmilər göndərmək zərurətini bəyan ediblər.
İzdihamı toplamaq
Montre 1936-cı il Konvensiyasına əsasən, Qara dənizdə olmayan istənilən dövlətin hərbi gəmilərinin sülh dövründə ümumi tonajı 30 min tondan çox ola bilməz. Altıncı Donanmanın hazırkı qruplaşması bu limitə çətinliklə uyğun gəlir. Məhz qanuni məhdudiyyətlərə görə amerikalılar bu günə qədər əsas zərbə qüvvəsini - 80 min ton su daşıyan atom təyyarə daşıyıcılarını Bosfor boğazından keçirməyiblər.
Vaşinqton açıq şəkildə bundan razı deyil. Onlar çox yaxşı başa düşürlər ki, ən müasir üç gəmi belə çətin ki, Krımda yerləşdirilən güclü növlərarası qrupun dəstəyini alan Rusiya Qara dəniz donanmasının öhdəsindən gələ bilsin. Amerikalılar, Montre Konvensiyasını birmənalı şəkildə pozmağa cəsarət etmələri mümkün deyil - ən azı sülh dövründə. Bununla belə, başqa variantlar da var.
Belə ki, konqressmenlərin diqqətlə oxuduğu Vaşinqtonun nüfuzlu "The Hill" qəzetində Hərbi Dəniz Qüvvələrinin leytenantı Brayan Harrinqtonun "Amerika və NATO Qara dənizdə Rusiyanın hökmranlığına müqavimət göstərməlidir" məqaləsi dərc olunub. Müəllif etiraf edib ki, Krımda və Qara dəniz donanmasının gəmilərində yerləşdirilmiş "Bastion" və "Kalibr" raket sistemləri, həmçinin ciddi aviasiya qruplaşması Moskvaya qondarma giriş qadağası zonası ilə (Anti-Access/Area Denial, A2AD) geniş ərazini əhatə etməyə imkan verir. Bununla da Pentaqon birbaşa silahlı münaqişə zamanı Amerika qoşunlarının əsassız yüksək itki verəcəyi bölgələri nəzərdə tutur.
A2AD-i yalnız atəş vasitələrinin xeyli miqdarda və texnoloji üstünlük sayəsində nüfuz etmək mümkündür. Harrinqton Montre Konvensiyasının məhdudiyyətlərindən yan keçməyi təklif edib. Güclü hərbi donanmaya malik olan Şimali Atlantika Alyansının üzvü olan hər bir ölkə Qara dənizə iki və ya üç vimpel göndərsin. Onun fikrincə, bu cür birləşmə praktiki olaraq yenilməz olacaqdır.
Buna cavavımız var
Ancaq beynəlxalq müqavilələrə bu qədər etinasızlıq diqqətdən kənarda qalmayacaq. Rusiya bunu birbaşa regional müharibəyə hazırlıq kimi qiymətləndirəcək.
"Onlar bu cür yoxlamalarda və belə gedişatda tək deyillər. Məncə, bundan sonra, onlar bizim qonşularımız olan Gürcüstan və Ukrayna donanması ilə təlimlər keçirəcəklər. Biz də təlimlər keçiririk və keçirəcəyik", - deyə müdafiə naziri Sergey Şoyqu altıncı donanma gəmilərinin səfərinə münasibət bildirib.
Həqiqətən də, qərb ölkələrinin hərbi-dəniz manevrlərinə cavab olaraq Rusiya hər dəfə özlərinə aid olanları təşkil edir. Belə ki, ötən gün "Admiral Essen" freqatı Qara dəniz donanmasının gəmilərinin bazasını təyyarə və raket zərbələrindən mühafizə etmək üçün təlimlər keçirib. Vimpel bütün təlim hədəflərini müşayiət edərək zenit vasitələri ilə onları uğurla məhv edib.
Bundan əlavə, sualtı qayıqları əleyhinə qüvvələr olan "Yeysk" və "Kasımov" gəmiləri Qara dənizə çıxıblar. Qara dəniz sualtı qayıqlarının döyüş fəaliyyəti gizli saxlanılır. Ancaq şübhə yoxdur ki, Cənub Hərbi Dairəsinə aid olan altı 636.3 "Varşavyanka" layihəsinin dizel-elektrik sualtı qayıqlarının ekipajları gecə-gündüz silahlarını cingildətməyə çalışan hər kəsi izləyirlər.