BAKI, 27 avqust — Sputnik. Rusiya idmançılarının Tokio Olimpiadasında uğurla çıxış edib ən ağır dopinq nəzarətindən keçərək bütün problemlərini həll etdiklərini düşünürdünüz? Təəssüf ki, xeyr. Deyəsən, idmanımızın problemləri yeni başlayır.
ABŞ konqresmenləri elə bir yeni qanun layihəsini tərtib ediblər ki, hətta sürrealist "Rodçenkov Qanunu" bununla müqayisədə toya getməlidir. ABŞ Konqresinin Helsinki Komissiyasının yaratdığı "Qızıl Akt" dopinq pozuntularını çirkli pulların yuyulması və reket kimi ağır cinayətlərə bərabərləşdirməyi nəzərdə tutur.
Əgər qanun qəbul olunarsa, bütün dünya onun tətbiq sahəsi olacaq. ABŞ xüsusi xidmət orqanları ən azı bir amerikalı atletin iştirak etdiyi, heç olmasa bir Amerika şirkətinin sponsorluq etdiyi və ya ən azı bir Amerika televiziya şirkəti tərəfindən yayımlanan hər hansı bir beynəlxalq idman yarışında "dopinq sxemlərinin təşkilatçılarını" axtaracaqlar.
Korrupsiyaya bulaşmış və reketirlərin təsiri altında olan təşkilatlar haqqında qanun (RICO ) 1970-ci ildə ABŞ-da mafiyaya qarşı mübarizə üçün qəbul edilmişdir. O güman edir ki, bu cinayətlərdə şübhəli bilinənlərin dinlənilməsini, izlənilməsini və məhkəmədə dinləmə materiallarından istifadə etmək olar. RICO Nyu-Yorkun xaç atalarının, Los-Anceles və Kiy-Uestin satqın polislərinin məsuliyyətə cəlb olunması üçün tədbiq olunub.
"Qızıl Akt" da "Rodçenkov Qanunu" kimi tamamilə toxunulmazdır. Onun sayəsində Amerika xüsusi xidmət orqanları dünyanın digər ölkələrinin vətəndaşlarını ovlayacaq. Onları müşahidə etmək, dinləmək, həbs edilməsini, bank hesablarının bağlanmasını və ABŞ-a ekstradisiya edilməsini, həm də bəzi sirli "xüsusi əməliyyatlar"ın keçirilməsini tələb etmək lazımdır. Amerika tərəfdaşlarının nə nəzərdə tutduğunu belə düşünmək istəmirəm.
Heç kim bu qanunun konkret kimə qarşı yönədiyini gizlətmir.
"Rusiya kimi avtoritar ölkələr üçün, dopinq asimmetrik bir silah olaraq qalır, hansı ki, onun vasitəsilə o, qanunu pozur", - deyə "Qızıl Akt"ın müəlliflərindən biri, Helsinki Komissiyasının üzvü Co Uilson bildirib.
Helsinki Komissiyasının həmsədri konqresmen Stiv Koen qanun layihəsinin zəruriliyinin Amerika atletlərinin Tokio Olimpiadasındakı şikayətlərini sübut olunmasını izah edib.
"İdmançılarımız şübhələnirlər ki, kimlərsə dopinqdən istifadə etməyə davam edirlər", - deyə Koen bildirib.
Bu, Yevgeni Rılov üzgüçülükdə 200 metr məsafədə qızıl medal qazanaraq amerikalı üzgüçü Rayan Merfinin ağlamasına açıq bir işarədir.
"Burada hər şeyin 100 faiz təmiz olub-olmadığını deyə bilmirəm", - deyə Tokiyada məğlub idmançı bildirib.
Sonra eyni bu mövzuda onun komanda yoldaşı Lili Kinq çıxış etməyə başlayıb
"Burada (Olimpiadada) olması lazım olmayan bir çox insan var", - deyə o, bildirib.
Cəfəngiyyat vəziyyəti sadəcə çətinləşdirir.
Həm "WADA", həm də Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi (BOK) dəfələrlə təsdiqləyib ki, rusiyalı qaliblərindən heç bir qadağan olunmuş maddə tapılmayıb. Onlar sadəcə mübarizə aparıblar və vicdanla qalib gəliblər. Ancaq məğlub olan amerikalılar bununla barışa bilmirlər.
Niyə Dövlət Departamentində yalnız Amerika vətəndaşlarına Olimpiya medalları verilmir? Ya da amerikalı idmançıların inciyib-incimədiyini görmək üçün hər hansı bir çempionatın təşkilatçısını təyyarə gəmisinin tam müşayiəti ilə ölkənin sahilinə yaxınlaşdırmaq? Guya kimsə altıncı yolda qalib gəlib? Rus? Xeyir... Siz daha yaxşı sayın.
Son zamanların bütün yüksək səviyyəli dopinq qalmaqallarının Amerika idmançıları ilə əlaqəli olması ehtirasları bir az da coşdurur. Qaçış üzrə idmançı Şa'Karri Riçardson marixuana səbəbindən kənarlaşdırılıb. Gimnast Simona Baylsa ritalin gətirilmədiyi üçün olimpiadada iştirak edə bilməyib. Üç il əvvəl əfsanəvi üzgüçü, dəfələrlə Olimpiya və dünya çempionu Rayan Loxte dopinqə görə yarışlardan uzaqlaşdırılıb. Bəs bütün karyerası boyu kortikosteroidlərdən istifadə edən məşhur velosipedçi Lans Armstronqu xatırlayırsınız?
Bunlar yalnız ən səs-küylü qalmaqallardır. Ancaq eyni zamanda, dünya ictimaiyyəti ABŞ-ın peşəkar idman sahəsində nələrin baş verdiyini heç bilmir. Bunlar dünyaca məşhur milli basketbol, beysbol və xokkey liqalarıdır. Minlərlə məşhur idmançıların trilyon dollarlıq işləri var. Bütün bu çiçəklənən çətinliyi Amerika Birləşmiş Ştatları Anti-Dopinq Agentliyi (USADA) heç bir şəkildə idarə etmir.
Hər bir liqanın dopinq tətbiqini izləyən öz təşkilatı var, ancaq orada o qədər pullar fırlanır ki, heç kim heç kəsi qeyri-qanuni maddələrlə tuta bilmir. 2012-ci ildə "WADA"nın baş direktoru David Houman dopinq nəzarətində "boşluqların" olmasına görə NBA-ı (Milli Basketbol Assosiasiyası) açıq şəkildə tənqid edib. Hətta o, əfsanəvi basketbolçuları böyümə hormonu üçün test verməyi təklif edib. Ancaq onların hamısı bu fikrə məhəl qoymadılar.
Əgər dövlətin dopinqə dəstəyi haqqında danışırıqsa, ABŞ-dakı amerikalı idmançıların problemləri haqqında yuxarıda oturanların çox yaxşı xəbərləri var. Bunlar məhz sistemli proseslərdir və bu proses yalnız nəsildən-nəslə daha da ağırlaşır, on minlərlə uşaq və gəncləri şikəst edir. Xeyr, bu Rusiya təbliğatının fərziyələri deyil. Gəlin ABŞ Prezidentini dinləyək.
"Amerika idmançıları bütün səviyyələrdə peşəkardırlar və həm həvəskarlar, həm də idman universitetini təmsil edənlər <…> - onların hamısı steroid və ya digər qadağan olunmuş maddələrdən istifadə etmək istəyinə müqavimət göstərə bilmirlər <…> Xüsusilə ən yüksək səviyyədə təzyiq böyükdür, harda ki, milli komanda da yer almalıdır <…> çünki paltardəyişmə otağına gəlirsən və yay ərzində 20 funt (doqquz kiloqram - Ed.) əzəzlə kütləsini artıran bir rəqib görürsən və fikirləşirsən ki: bir dəqiqə, mən də belə etməliyəm, əks təqdirdə o, mənim milli komandadakı yerimi alacaq <…> Bu nəhəng bir problemdir..."
Bu, 2008-ci ildə Delaver ştatının ABŞ senatoru olan Co Baydenin həmkarları qarşısında təmkinlə çıxışından bir sitatdır və bu çıxışda onları Dopinqə qarşı Beynəlxalq Konvensiyanı təsdiq etməyə çağırıb.
Görünür ki, Amerika hakimiyyəti idmanında baş verənlərdən tam xəbərdardır. Ancaq onlar nədənsə Rusiyada antidopinq qanunvericiliyini pozanları tutmaq istəyirlər. Kafka istirahət edir.
Həmçinin oxuyun: