Eldar Tanrıverdiyev, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 9 aprel — Sputnik. Ermənistan paytaxtı Yerevanda ötən gün, daha doğrusu axşam saatlarında baş verənləri ən yaxşı halda tragikomediya adlandırmaq olar. Belə ki, Ermənistan KİV-i durduq yerdə guya Bakıdan Ermənistana bir qrup erməni "əsir"inin gətirilməsi ilə bağlı məlumatlar tirajlamağa başladı. Hətta erməni mediası təyyarənin enəcəyi Erebuni hava limanından birbaşa efirə də çıxmaqdan belə, çəkinmədi. Erməniləri bu mövzu ilə bağlı ürəkləndirən başqa bir məqam isə baş verənlərin Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanın Moskvada Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə görüşü zamanı bu məsələni qaldırması və sonuncunun Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng etməsi idi. Lakin "əsir"lərin guya qaytarılması ilə bağlı məlumatları sevinclə yayımlayan ermənilərin ümidləri gözlərində qaldı. Bir müddət sonra Erebuni hava limanında enən Rusiya təyyarəsindən yalnız Dağlıq Qarabağda olan Rusiya sülhməramlılarının rəhbəri general-leytenant Rüstəm Muradov düşdü. Bundan sonra isə Ermənistan mediasında tez-tələsik Rusiya təyyarəsinin Yerevana Bakıdan deyil, Rostovdan gəlməsi barədə məlumatlar yayıldı.
Bütün baş verənlər fonunda Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Bakıda İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının Baş katibi Yusif Bin Əhməd Əl-Osaymin ilə birgə mətbuat konfransı keçirib və bu məsələyə toxunub. Mətbuat konfransı zamanı nazir bildirib ki, üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq, döyüş əməliyyatları zamanı götürülmüş bütün hərbi əsirlər Ermənistan tərəfinə təhvil verilib:
"Hərbçilər hərbi əməliyyatlar zamanı tutulanda əsir hesab edilir. Sonradan antiterror əməliyyatı nəticəsində tutulanlara əsir deyil, terrorçu deyilməlidir. Üçtərəfli razılaşmanın bütün tərəfləri öz öhdəliklərinə ciddi şəkildə əməl etməlidir. Sülh müqaviləsi imzalandıqdan sonra Ermənistan qoşunlarını Azərbaycan ərazilərinə göndərməyə cəhd edir".
Ceyhun Bayramov qeyd edib ki, Ermənistan diversantlarla bağlı məsələdə spekulyasiyalar etməklə özünün üçtərəfli bəyanata zidd addımlarını gizlətmək istəyir: "Üçtərəfli bəyanata əsasən, Ermənistan hərbçiləri qeyd-şərtsiz Azərbaycan ərazilərini tərk etməlidir, lakin biz hələ də görürük ki, Ermənistan tərəfindən Azərbaycan ərazilərində hərbçilər yerləşdirməyə cəhd edilir".
Baş verənlər göstərir ki, rəsmi Bakı bu məsələdə öz prinsipial mövqeyini davam etdirəcək və Yerevana heç bir güzəştə getməyəcək. Ermənistan üçün isə hazırda bir yol qalır - mövcud reallıqla barışmaq və ən qısa zamanda ötən ilin noyabrında Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderləri arasında imzalanan üçtərəfli bəyanat çərçivəsində üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirmək və Rusiya sülhməramlılarının nəzarət etdiyi ərazilərdən erməni qoşunlarını çıxarmaq. Rəsmi Yerevan bu öhdəlikləri nə qədər tez, qısa zamanda yerinə yetirərsə, bir o qədər Ermənistan üçün yaxşı olar. Əks halda, Azərbaycanın bir yolu qalır - antiterror əməliyyatlarına başlamaq. Azərbaycan Rusiya və Ermənistan liderləri arasında üçtərəfli razılaşmadan sonra ölkəmizin aktiv şəkildə həm Türkiyə ilə keçirdiyi birgə, həm də fərdi qaydada keçirdiyi təlimlər ordumuzun belə bir mümkün əməliyyata hazır olduğunu göstərir.
Qeyd edək ki, Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin Qarabağ üzrə üçtərəfli bəyanatı 2020-ci il noyabrın 10-da imzalanıb. Bəyanata əsasən, Dağlıq Qarabağ münaqişə zonasında 2020-ci il noyabrın 10-u saat 00:00-dan etibarən bütün hərbi əməliyyatların dayandırılması və tam atəşkəs barədə razılıq əldə olunub.
Bəyanata görə, Ağdam rayonu 2020-ci il noyabrın 20-də, Kəlbəcər rayonu noyabrın 25-də (ilkin olaraq noyabrın 15-i nəzərdə tutulurdu), Laçın rayonu isə dekabrın 1-də Azərbaycana qaytarılıb. Bununla yanaşı, təmas xətti və Laçın dəhlizi boyunca Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingenti yerləşdirilir. Paralel olaraq Ermənistan silahlı qüvvələri işğal olunmuş ərazilərdən çıxarılmalıdır.
Tərəflərin razılığına əsasən, yaxın üç ildə Laçın dəhlizi üzrə Xankəndi ilə Ermənistanın əlaqəsini təmin edəcək yeni hərəkət marşrutunun tikintisinin planı müəyyən olunacaq. Daxili məcburi köçkünlər və qaçqınlar BMT-nin Qaçqınların işləri üzrə Ali Komissarının nəzarəti altında Dağlıq Qarabağın və ətraf rayonların ərazisinə qayıdacaqlar. İqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin bərpa olunacağı gözlənilir. Ermənistan Respublikası vətəndaşların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin hər iki tərəfə maneəsiz hərəkətinin təşkil olunması məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının qərb rayonları ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında nəqliyyat əlaqəsini təmin edəcək.