BAKI, 5 fevral — Sputnik, İrina Alksnis. Avstriyanın kansleri Sebastyan Kurts Almaniya Dərman Agentliyini (ADA) Rusiya və Çin peyvəndlərinin qeydiyyat imkanlarını nəzərdən keçirərkən "geosiyasi tabuları" bir kənara qoymağa çağırıb. Bir qədər əvvəl Fransa Prezidenti Emmanuel Makron da "Sputnik V" peyvəndinin klinik sınaqlarının üçüncü mərhələsinin nəticələrinin "The Lancet" jurnalında dərcinə əsaslanaraq bildirmişdi ki, peyvəndin tətbiqi ilə bağlı qərar siyasi deyil, elmi mülahizələrə əsaslanmalıdır. Rəsmi Madrid İspaniyanın Rusiya preparatından istifadə etməyə (ADA təsdiqləyəndən sonra) hazır olduğunu bəyan edib. Almaniyaya gəlincə, bu ölkə rəhbərliyinin Moskva ilə fəal əməkdaşlıq etmək niyyəti hələ yanvar ayında məlum olmuşdu. Həmin vaxt Angela Merkel bildirmişdi ki, Berlin Rusiya preparatının Avropada qeydiyyatdan keçməsinə kömək etməyə hazırdır.
Əslində, almanlar bu addımı atmağa çoxdan hazırlıq görürdülər. İndi Avropanın ən nüfuzlu media orqanları "Sputnik V" peyvəndi ilə bağlı müsbət məzmunlu məqalələr yayımlayır. Məsələ aydındır: Rusiya preparatını gözdən salmaq üçün bir neçə ay davam edən qaralama kampaniyasından sonra ictimai münasibətlərin yenilənməsinə təcili ehtiyac var, çünki bu, Avropa İttifaqı əhalisinin peyvənd olunmasında əhəmiyyətli rol oynaya bilər.
Peyvəndlə bağlı ilk müsbətyönlü məqalələr hələ bir ay bundan qabaq mətbuatda yer alsa da, çoxlarının diqqətini cəlb etməyib. Bu məsələdə əsas rolu isə məhz Almaniya oynayıb.
Formal vəziyyət belədir: "The Lancet"-də yenicə yayımlanan məqalə birdən-birə hamının gözünü açdı və avropalılar "Sputnik V"-nin əsl keyfiyyətini anladılar. O da aydın oldu ki, Almaniyada artıq Rusiya vaksininin istehsalı üçün hazırlıq işi sürətlə irəliləyir.
Bir sözlə, Almaniya növbəti dəfə Avropanın lider ölkəsi statusunu təsdiqlədi. Digər ölkələr gözləmə mövqeyində dayandıqları vaxt Almaniya siyasi əhəmiyyət kəsb edən və iqtisadi cəhətdən mənfəətli olan bu məsələni araşdırmağa başladı.
İndi eynilə "Şimal axını-2" layihəsindəki vəziyyət yaranıb, Berlin "Kremlin cinayətkar əməllərinə" əhəmiyyət vermədən öz mövqeyində qəti dayanıb. Bu həddən artıq mühüm və perspektivli məsələdir. Rusiya peyvəndinin keyfiyyəti ondan imtina etməyə imkan vermir, hərçənd lap əvvəldən Qərbin niyyəti bu idi.
Bu arada, Avropanın özündə vəziyyət heç də ürəkaçan deyil, peyvənd çatışmazlığı böyük problemə çevrilib. Bu isə peyvənd uğrunda mübarizənin qızışmasına gətirib çıxarır.
Daha bir məqam Böyük Britaniya ilə İsveçin birgə kəşfi olan "AstraZeneca" peyvəndinin çox aşağı effektivlik (60 faizdən bir az çox) nümayiş etdirməsi ilə bağlıdır. "AstraZeneca"-dan fərqli olaraq, hər iki Amerika şirkətinin – "Pfizer" və "Moderna"nın istehsal etdiyi vaksinin effektivliyi çox yüksəkdir (95 faiz), amma medalın əks tərəfi də var. Adətən, bu məqamda 3 mənfi cəhət qeyd olunur: yüksək qiymət, sərt istehsal-daşınma şərtləri, peyvəndin tətbiq olunandan nə qədər müddət sonra təsirini göstərməyə başlamasının bilinməməsi.
Media və hakimiyyət orqanlarının nadir hallarda bəhs etdiyi, ancaq insanları çox düşündürən daha bir məqam da var. Hər iki preparat insan sağlamlığına təhlükəsizliyi tam yoxlanılmamış innovasiyalı texnologiya əsasında yaradılıb. Məhz buna görə vaksinasiyadan sonrakı hər ölüm faktı geniş rezonans doğurur. Bu cür ölüm hallarının sayı isə kifayət qədərdir.
Bu fonda effektivliyi Amerika peyvəndlərindən daha aşağı olsa da (91,6 faiz) kifayət qədər ucuz başa gələn, çətin saxlama şəraitinə malik olmayan və artıq uzun illər istifadə edilən təhlükəsiz platformada yaradılmış "Sputnik V" peyvəndi bir xeyli önə çıxır.
Almaniyada rus alimlərinin bu yeni kəşfi Sovet İttifaqı tərəfindən 1957-ci ildə Yerin ilk süni peykinin kosmosa göndərilməsi ilə müqayisə olunur. Bu müqayisəni aparan "Die Welt"-in jurnalisti qeyd edir ki, Rusiya həmin vaxtdan bu yana Qərbi texniki baxımdan heç nə ilə təəccübləndirə bilməmişdi.
Özü də bu sözləri o, atom enerjisi, hipersəsli texnologiyalar, radioelektron müharibə və digər sahələrdə dünyada lider olan ölkə haqqında deyir. Elə bir ölkə barədə ki, onun rəqəmsallaşdırma səviyyəsinə Qərb yalnız qibtə eləyə bilər.
Qeyri-iradi olaraq ortaya sual çıxır: Rusiyada Qərbi təəccübləndirə biləcək texnoloji inkişaf yoxdur, yoxsa başı daşdan-daşa dəymədən bu inkişafı görmək istəmir?
Bu cür laqeydlik və məqsədyönlü şəkildə alçaltma cəhdi əlbəttə ki, məyusluq doğura bilər. Digər tərəfdən, Avropa və ABŞ-ın inadla Rusiyanın uğurunu qiymətləndirməməsinin müsbət tərəfləri də var. Bu, onları dəfələrlə heyrətə salmağımıza imkan verir.