Zülfiyyə Quluyeva, Sputnik Azərbaycan
BAKI, 30 oktyabr — Sputnik. Azərbaycanın təhsil müəssisələrində tədris iki həftəlik dayandırılıb. Pandemiya və hərbi vəziyyət davam etdiyi müddətdə təhsilin onlayn davam etdirilməsi qaçılmazdır. Bu isə elektron dərs resurslarına, eləcə də əlavə dərs vəsaitlərinə tələbat yaradır. Sputnik Azərbaycan ölkəmizdə elektron dərs və əlavə dərs vəsaitlərinə onlayn əlçatanlığı araşdırıb.
"Riyaziyyat" dərsliyinin həmmüəllifi Nayma Qəhrəmanova Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında bildirib ki, məsafədən təhsilə keçid elektron dərs və əlavə dərs vəsaitlərinə ciddi tələbat yaradıb. Həmsöhbətimiz bildirir ki, valideynlər onlayn təhsilə keçiddən sonra daha çox repetitorlara müraciət edirlər. Buna da səbəb onlayn təhsildə şagirdin dərs proqramını lazımınca mənimsəyə bilməməsi və məsafədən təhsilə əlçatanlığın olmamasıdır. Amma N.Qəhrəmanova deyir ki, bu gün şagirdlərin elektron dərs və əlavə dərs vəsaitlərinə onlayn daxil olması üçün imkanlar var: "Şagird onlayn şəkildə istənilən dərs vəsaitinə daxil ola bilər. Burada söhbət Azərbaycan dilində olan resurslardan gedir. Əsas problem ondadır ki, cəmiyyət buna hazır deyil. Mütləq əksəriyyət repetitora müraciət edir. Çox təəssüf ki, valideynlərin çoxu bu elektron dərs və əlavə dərs vəsaiti resurslarından xəbərsizdir. Valideyn bu elektron dərs vəsaitlərindən istifadəyə öz övladlarını alışdırmalıdır. Bu, dərs proqramının mənimsənilməsində sıxıntılı günlər üçün yetərli olar".
Dərslik müəllifi bildirir ki, bu gün valideynlərin təhsildə iştirakı çox mühümdür:
"Bunun üçün valideynlərin özləri bu elektron resursların varlığından xəbərdar olmalıdırlar. Bu gün dərs resurslarının müəyyən qədəri tərcümə olunaraq portallara yerləşdirilib. Amma bu portallardakı elektron dərs resurslarından istifadə çox azdır. Bunun əsas səbəbi valideynlərin bundan xəbərsiz olmasıdır. Təhsil Nazirliyi tərəfindən aktiv müəllimlər qrupu yaradılmalıdır ki, belə resurslar barədə valideynlərə məlumat verilsin. Onlar pandemiya dövründə, hərbi vəziyyətdə həmin elektron resurslardan istifadə edərək övladlarının dərs proqramını mənimsəməsinə çalışsınlar".
N.Qəhrəmanova deyir ki, dərs proqramlarına aid elektron əlavə dərs vəsaitlərinin çoxu xarici dillərdə olsa da, dünya artıq bu sahədə birləşib: "Artıq ABŞ və sair ölkələr bu resursları açıq qoyurlar ki, hər kəs üçün həmin resurslardan istifadə imkanı yaransın. Sadəcə olaraq bu resursların hamısının Azərbaycan dilində tərcümə edilmiş elektron forması lazımi səviyyədə deyil. Məsələn, 1-ci sinifdə 20 dairəsində riyazi əməlləri ehtiva edən dərs məzmunlu ana dilində elektron resurslar var. Yuxarı siniflər üzrə isə şagirdlər bu elektron resurslardan ingilis dilində istifadə edə bilərlər. Amma arzulanandır ki, hər sinifdə bütün fənlər üzrə belə elektron resurslar öz dilimizə tərcümə edilərək yerləşdirilsin".
Təhsil Nazirliyi yanında Təhsilin İnformasiyalaşdırılması İdarəsinin şöbə müdiri Fidan Nəcəfova isə Sputnik Azərbaycan-a açıqlamasında bildirib ki, dərslər onlayn keçirilsə də, sentyabrda bütün şagirdlərə kitablar paylanılıb: "Şagirdlər onlayn təhsil zamanı həmin kitablardan istifadə edirlər. Amma kitabların elektron versiyası var. Müəllim həmin məlumatları paylaşa bilir. Bu elektron resurslar "Virtual Məktəb"ə də inteqrasiya olunub. Bu gün https://www.video.edu.az/ portaında müxtəlif fənlər üzrə həmin resurslar yerləşdirilir. Əlavə vəsaitlər https://www.e-resurs.edu.az/site/index.php portalında, eləcə də https://www.video.edu.az/-da var. Hər hansı müəllim xaricdən götürdüyü vəsaiti təcümə edib hazırlayıbsa, bunun onlayn şəkildə pdf və skan variantını şagirdə ötürə bilər. Ödənişli formada əlavə vəsaitin şagirddən tələb edilməsini biz dəstəkləmirik.
Bütün vəsaitlərinin yerli versiyasını nazirlik https://www.e-resurs.edu.az/site/index.php və https://www.video.edu.az/ portalına yükləyib. Əlavə vəsaitdən müəllim öz metodikası üzrə istifadə edirsə, bunun skan versiyasını "Virtual Məktəb" üzərindən şagirdə göndərə bilər".
F.Nəcəfovanın sözlərinə görə, "Virtual Məktəb" platformasının içərisində "Microsoft"un özünün alətləri var: "Məsələn, riyaziyyat fənni üçün "Microsoft maps" var. Burada bir sıra disturların ətraflı, qrafik şəklində izahı var. 200-dən artıq riyaziyyat, texniki və humanitar fənlər üzər həmin alətlərin inteqrasiyasını reallaşdırmışıq. Orada onlayn izahat daha yaxşıdır. Bunlardan istifadə üçün əsasən müəllimin bacarığı olmalı, misalı hazırlamalı, şagirdə link şəklində göndərməlidir. Həmin linkə keçməklə misalın üzərində şagird işləyə bilir. Cavab səhv olduqda görüntülü izahat çıxır, səhvin nədə olduğu izah edilir. Bu elektron resurslar aşağı siniflər üçün oyun, yuxarı siniflərdə izahlı şəkildədir. Burada müəllimlərin bacarığı lazımdır. Bunun üçün isə müəllimlərə "Virtual Məktəb" üzərindən interaktiv alətlərin istifadəsi üçün vebinarlar keçirmişik. Bu vebinarlar internet limiti üçün dayandırılsa da, noyabr ayından davam etdiriləcək".