BAKI, 23 sentyabr — Sputnik, İrina Alksnis. Dünya liderlərinin BMT Baş Assambleyasının 75-ci yubiley sessiyasında uzaqdan videoformat vasitəsilə iştirakı istər-istəməz təşkilatın Nyu-Yorkdakı qərargahında tribunadan etdikləri ənənəvi çıxışlardan daha çox məlumat və düşünmək üçün qida verir. Planetin üç ən nüfuzlu insanının məruzələri isə daha çox maraq doğurub.
Donald Trampın çıxışı daha bir seçkiqabağı tədbirə çevrilərək, nəinki onun xarici siyasətinin əsas — anti-Çin — istiqamətini, həm də növbəti dəfə onun Birləşmiş Millətlər Təşkilatına etinasızlığını vurğulayıb.
Amerika lideri dəfələrlə bəyan edib ki, ölkəsi Birləşmiş Millətlər Təşkilatını maliyyələşdirən ən böyük mənbə olduğuna görə təşkilat Vaşinqtonun tabeliyində olmalı və onun sərəncamlarını yerinə yetirməlidir. Şübhəsiz ki, onun sələfləri də eyni fikirdə idilər, lakin Tramp bu mövqeni açıq şəkildə ifadə edən, o cümlədən "itaətsizlik" halında cəza ilə təhdid edən ilk prezidentdir. Odur ki, onun çıxışından seçki kampaniyasının qızğın məsələlərinin həlli üçün istifadə etməsi bu cür yanaşmanın çərçivəsinə tamamilə uyğun gəlir.
Rusiya mediası qeyd edib ki, Amerika prezidenti bir dəfə də olsun Rusiyanı xatırlatmayıb. Əvəzində Çinin adı 12 dəfə çəkilib (yeri gəlmişkən, ABŞ-ın adı yalnız 10 dəfə səslənib). Məhz bu qalmaqallı anti-Çin ruhu Trampın nitqinin məğzinə çevrilib. Onun Pekini "koronavirusu yaydığına görə" cəzalandırmaq çağırışı və nitqində "Çin virusu" ifadəsindən istifadə etməsi nəyə desən dəyər.
Lakin aydındır ki, Pekin belə bir demarşı gözləyirdi. Məsələ heç də yalnız Amerika prezidentinin hücumlarına Çin nümayəndəsinin dərhal cavab verməsində deyil.
Si Tsinpinin nitqi məzmun baxımından ən kəskin müasir problemlərə (ilk növbədə, əlbəttə ki, dünyanın COVID-19 ilə mübarizəsinə) həsr olunub və adətə uyğun olaraq ölçülüb-biçilmiş tonda olub.
Lakin Çin lideri Böyük Çin Səddi və Çin təbiətinin gözəllikləri təsvir olunan böyük dekorasiyanın fonunda danışıb. Bu kompozisiyanın əsasında duran simvolik gizli mənanı anlamaq çətin deyil: Si Tsinpinin arxasında istənilən xarici təhlükə qarşısında durmağa hazır böyük və qədim bir ölkə durur.
Amerikalı və çinli həmkarlarının çıxışları ilə müqayisədə Rusiya prezidentinin nitqi çox ənənəvi olub: Vladimir Putinin qaldırdığı müasir dövrün fundamental problemlərin geniş spektrindən tutmuş, onun fonunda qurulmuş BMT anturajına qədər. Hətta Rusiya liderinin beynəlxalq tədbirlərdə iştirakı zamanı mətni yalnız kağızdan oxuması kimi özəlliyinə də əməl olunub — telesuflyordan istifadə etmədən.
Putin dünyada strateji sabitliyin qorunmasında BMT-nin rolunun əhəmiyyətindən, tarixin təhrif olunmasının yolverilməzliyindən, silahlar üzərində nəzarətin saxlanılmasının zəruriliyindən və təbii ki, koronavirus epidemiyası və onun sosial-iqtisadi nəticələri ilə mübarizədə kollektiv beynəlxalq səylərin vacibliyindən danışıb.
Əslində isə bu, forma etibarilə elə bir dövlət xadiminin çıxışı idi ki, onun ölkəsi dünyanın növbəti xaos dövrünə düşməsini sadəcə müşahidə etmir, həm də ən dəhşətli nəticənin qarşısını almaq üçün ondan asılı olan hər şeyi edir. Putin bir daha xatırladıb ki, artıq 75 ildir mövcud olan beynəlxalq əməkdaşlıq, dialoq və qarşılıqlı anlaşma sisteminin qurulması üçün keçən dəfə dəhşətli bədəl ödənilib. O zaman bu sistemə əsas töhfəni vermiş Rusiya planetin həmişə arxalana biləcəyi sağlam düşüncə və normallıq adası olaraq qalacaq.