BAKI, 23 noyabr — Sputnik. Hesab edirəm ki, bir insanda müxtəlif istedadlar ola bilər. Həm çox yaxşı şeirlər yazıb, həm çox gözəl rəsm əsərləri çəkmək, həm də əsrarəngiz musiqilər bəstələmək mümkündür. Bununla bağlı çox sevdiyim bir məsəl də var: bacarana can qurban! Amma bacarana, bacarmayıb ağlına gələni edənə yox!
Bu gün əksər incəsənət sahələrində insanlar eyni anda bütün işləri görmək istəyirlər. Sovet dönəmində bir sıra sənətkarlarımız vardı ki, onlar bəzi mahnıları özləri bəstələyib oxuyurdular. Qulu Əsgərovun, Əlibaba Məmmədovun, Zeynəb Xanlarovanın bir sıra mahnılarının musiqiləri də özlərinə məxsusdur. Lakin o sənətkarların repertuarında belə, elə bir mahnı tapılmaz ki, həm sözlərini və musiqisini yazıb, həm də ifa etsinlər.
Müasir müğənnilərimiz isə, həm şair, həm bəstəkar, həm də ifaçı olublar. Nəticədə ortaya elə bir mahnı çıxarırlar ki, musiqisi qarışıq, yad, oğurlanmış, sözləri isə anlaşılmaz, uyumsuz və mənasız olur. Bəzən belə mahnılar milyonlarla dinlənmə sayına çatsa da, tez zamanda unudulur, məhv olur. Çünki onların davamlılığı, dözümlülüyü, aktuallığı olmur.
Axı bu məhsullar ümumi insan düşüncələrinə, duyğularına təsir etməyi bacarmır. Bu təsir gücünü yarada biləcək istedaddan doğulmuş söz də, not da yoxdur. Necə tarixdə qalsın ki?
Hələ bir də ölkə sərhədlərini aşmaq iddiası ilə türkcə, rusca, ingiliscə mətnlər yazırlar. Bu zaman iş lap gülünc görünür. Sən düşündüyün dildə danışmağı, oxumağı, yazmağı bacarmamısansa, öz şüur və duyğularının dilində ortaya bir keyfiyyətli məhsul çıxarmamısansa, ruhuna yad olan bir dildə nə yaratmağa çalışırsan?
Sovet dönəminin bəstəkarları, şairləri və müğənniləri arasında olduqca mükəmməl bir bağ vardı. Bu üç sənət mühitinin insanları bir-birləri ilə həm əsl yaradıcı ruhda, həm də macəra dolu bir ünsiyyət qurmuşdular. Bu gün o dövrdə baş verən yaradıcılıq proseslərinin xatirələrinə baxanda, insan sənətin mükəmməl gücünü, sənətkarlıq əzmini görür.
Yeri gəlmişkən, o hadisələrdən birini sizə də nəql edim.
Bir gün Bəxtiyar Vahabzadə Hacıbaba Həsənova öz kitabını hədiyyə etmək istəyirmiş. Bəstəkarın Bəxtiyar Vahabzadənin sözlərinə bəstələdiyi "Yağma, yağış" mahnısı şairin çox xoşuna gəlibmiş. Lakin həmin kitabdan şairdə qalmayıb, hamısını bağışlayıbmış.
Bəxtiyar Vahabzadə Hacıbaba Həsənovla birlikdə kitab mağazasına yola düşür ki, kitabdan birini alıb bəstəkara hədiyyə etsin. Amma hansı kitab mağazasından soruşsalar, hamısı deyir ki, "qalmayıb, satılıb". Şair soruşur: "Necə olur ki, bu kitabdan bir ədəd də qalmır?" Satıcı deyir: "Axır vaxtlar "Yağma, yağış" mahnısı çıxıb, xalq ancaq Bəxtiyarın kitabını alır".
Bəxtiyar Vahabzadə mağazadan çıxandan sonra Hacıbaba Həsənova deyir: "İndiyə qədər elə bilirdim ən təsirli sənət poeziyadır. Demə musiqi ondan təsirli imiş!".
Yeri gəlmişkən, "Yağma, yağış" mahnısının məşhurlaşdığı dönəm yay mövsümünün bitməsinə təsadüf edir. Təsərrüfatçılar bol məhsul götürmək üçün yağışın yağmasını gözləyirlər. Amma tərslikdən, yağış yağmır ki, yağmır.
Buna hirslənən kolxoz sədrləri şikayət məktubu yazıb Mərkəzi Komitəyə göndərirlər. Məktubda qeyd edirlər ki: "Hamı deyir yağma, yağış, yağma, yağış! Yağış yağmır və biz də məhsul verə bilmirik. Xahiş edirik ki, bu mahnı qadağan olunsun!" Çoxsaylı müraciətlərdən sonra, həqiqətən də bu mahnının oxunmasını uzun müddət qadağan edirlər.
Belə xatirələri oxuyanda təəssüflənirəm. Təəssüflənirəm ki, gələcək nəsillər bu dövrün sənətkarları ilə maraqlananda onların arasında heç bir bağ görməyəcək. Bu gündən gələcəyə hansısa mahnının birgə yaradıcılıq prosesi ilə bağlı xatirələr qalmayacaq.
Bir mahnının valideynləri şair və bəstəkar, dayəsi müğənnidir. Dövrümüzün müğənniləri isə həm əkmək, həm doğmaq, həm də böyütmək istəyirlər. Anlamırlar ki, bir məhsula hər kəs öz peşə sevgisindən pay qoymayıbsa, o məhsul böyüməz, xəstə doğular və ölər. Necə ki, dövrün mahnıları bir neçə ay yaşayıb, ölürlər.
Əgər öz sənətinizdə ucalmaq, tarix yazmaq istəyirsinizsə, ehtiyac duyduğunuz sözləri, notları bu işin peşəkarlarından alın. Özünüzü həm bəstəkar, həm şair, həm də müğənni olmağa məcbur etməyin. Əgər siz şirin bir yalan kimi hamısını bacardığınıza inanmısınızsa, sizə dost kimi acı bir həqiqət deyim: bacarmırsınız!