https://sputnik.az/20250125/qadcetler-usaqlarin-soz-ehtiyatina-menfi-tesir-gostere-biler-470193003.html
Qadcetlər uşaqların söz ehtiyatına mənfi təsir göstərə bilər
Qadcetlər uşaqların söz ehtiyatına mənfi təsir göstərə bilər
Sputnik Azərbaycan
Qadcetlərin mənfi təsirini minimuma endirmək üçün ekspert ekran vaxtını gündəlik bir-iki saata məhdudlaşdırmağı və rəqəmsal cihazlardan istifadəyə balanslı... 25.01.2025, Sputnik Azərbaycan
2025-01-25T22:29+0400
2025-01-25T22:29+0400
2025-01-25T22:31+0400
uşaq
elm
uşaqlar
mənfi
yaddaş
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/08/0c/427681130_0:715:2370:2048_1920x0_80_0_0_267af2843f274484d2fa49fa0cc92b2f.jpg
BAKI, 25 yanvar — Sputnik. Müasir uşaqlar erkən yaşlarından həyatlarının mühüm hissəsinə çevrilən qadcetlərə alışırlar. Lakin onların nitqin və söz ehtiyatının inkişafına təsiri ciddi suallar doğurur. Ekspert Natalya Abuzarova "Veçernyaya Moskva" nəşrinə müsahibəsində rəqəmsal cihazların uşaqların nitq bacarıqlarına necə təsir etdiyini danışıb. Bundan əlavə, uşaqlar tez-tez sözləri emojilərlə əvəz edir, fikirlərini mətnlə ifadə etmək əvəzinə şəkil göndərməyə üstünlük verirlər. Bu, mütəxəssisin fikrincə, sözlərin əhəmiyyətini azaldır və tam hüquqlu ünsiyyət bacarıqlarının inkişafını ləngidir. Qadcetlər yeni sözlərlə qarşılaşmaq imkanı versələr də, onların real həyatda istifadəsini heç də həmişə asanlaşdırmırlar. Abuzarova qeyd edib ki, uşaqlar oyunlarda və ya proqramlarda mürəkkəb terminləri öyrənə bilərlər, lakin söhbət zamanı onlardan istifadə etməkdə çətinlik çəkirlər. Digər problem şifahi ünsiyyətə ayrılan vaxtın azalmasıdır. Qurğularla ünsiyyət qısa ifadələrlə məhdudlaşır ki, bu da canlı nitq bacarıqlarının inkişafına və kontekstdə yeni sözlərin düzgün istifadəsinə mane olur. Qadcetlərin mənfi təsirini minimuma endirmək üçün ekspert ekran vaxtını gündəlik bir-iki saata məhdudlaşdırmağı və rəqəmsal cihazlardan istifadəyə balanslı yanaşmağı tövsiyə edib. Həmçinin mühüm amil uşağın valideynlər və həmyaşıdları ilə canlı ünsiyyətidir. Abuzarova qeyd edib ki, kitabların, cizgi filmlərinin müzakirəsi, birgə oyunlarda iştirak nitq bacarıqlarını inkişaf etdirir, söz ehtiyatını genişləndirir. "Uşaq valideynlər və həmyaşıdları ilə nə qədər çox ünsiyyət qurursa, onun mürəkkəb nitq bacarıqlarını inkişaf etdirmək şansı bir o qədər çox olur. Müxtəlif mövzularda davamlı söhbətlər, kitabların və cizgi filmlərinin müzakirələri, həmçinin birgə oyunlar söz ehtiyatını genişləndirməyə və nitq bacarıqlarını təkmilləşdirməyə kömək edir", - o, fikrini bildirib. Daha əvvəl uşaqları küçədə manyaklardan necə qorumaq barədə mütəxəssis məsləhəti verilmişdi.
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Aygün Bünyadzadə
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e6/05/06/441716660_0:0:1000:1001_100x100_80_0_0_486cda2f4c78f152b984457db6213569.png
Aygün Bünyadzadə
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e6/05/06/441716660_0:0:1000:1001_100x100_80_0_0_486cda2f4c78f152b984457db6213569.png
xəbərlər
ru_AZ
Sputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/08/0c/427681130_0:761:1716:2048_1920x0_80_0_0_3d406ee58db156bab1e56fb448a20556.jpgSputnik Azərbaycan
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Aygün Bünyadzadə
https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e6/05/06/441716660_0:0:1000:1001_100x100_80_0_0_486cda2f4c78f152b984457db6213569.png
uşaq, uşaqlar, mənfi, yaddaş
uşaq, uşaqlar, mənfi, yaddaş
Qadcetlər uşaqların söz ehtiyatına mənfi təsir göstərə bilər
22:29 25.01.2025 (Yenilənib: 22:31 25.01.2025) Qadcetlərin mənfi təsirini minimuma endirmək üçün ekspert ekran vaxtını gündəlik bir-iki saata məhdudlaşdırmağı və rəqəmsal cihazlardan istifadəyə balanslı yanaşmağı tövsiyə edib.
BAKI, 25 yanvar — Sputnik. Müasir uşaqlar erkən yaşlarından həyatlarının mühüm hissəsinə çevrilən qadcetlərə alışırlar. Lakin onların nitqin və söz ehtiyatının inkişafına təsiri ciddi suallar doğurur.
Ekspert Natalya Abuzarova "Veçernyaya Moskva" nəşrinə müsahibəsində rəqəmsal cihazların uşaqların nitq bacarıqlarına necə təsir etdiyini danışıb.
Abuzarovanın sözlərinə görə, qadcetlər, rahatlığına baxmayaraq, onla nitqi sadələşdirə bilirlər. Məsələn, səsli köməkçilər və ya chatbotlarla ünsiyyət qurarkən uşaqlar nadir hallarda mürəkkəb cümlələrdən istifadə edir və ya sadə əmrlərə üstünlük verərək fikirləri formalaşdırmağı öyrənirlər. Abuzarova vurğulayıb ki, bu ünsiyyət forması söz ehtiyatının inkişafını məhdudlaşdırır.
Bundan əlavə, uşaqlar tez-tez sözləri emojilərlə əvəz edir, fikirlərini mətnlə ifadə etmək əvəzinə şəkil göndərməyə üstünlük verirlər. Bu, mütəxəssisin fikrincə, sözlərin əhəmiyyətini azaldır və tam hüquqlu ünsiyyət bacarıqlarının inkişafını ləngidir.
Qadcetlər yeni sözlərlə qarşılaşmaq imkanı versələr də, onların real həyatda istifadəsini heç də həmişə asanlaşdırmırlar. Abuzarova qeyd edib ki, uşaqlar oyunlarda və ya proqramlarda mürəkkəb terminləri öyrənə bilərlər, lakin söhbət zamanı onlardan istifadə etməkdə çətinlik çəkirlər.
Digər problem şifahi ünsiyyətə ayrılan vaxtın azalmasıdır. Qurğularla ünsiyyət qısa ifadələrlə məhdudlaşır ki, bu da canlı nitq bacarıqlarının inkişafına və kontekstdə yeni sözlərin düzgün istifadəsinə mane olur.
Abuzarova diqqəti qadcetlərin uşağın idrak funksiyalarına, o cümlədən diqqəti cəmləmək qabiliyyətinə də təsir etdiyinə diqqət çəkib. Tətbiqlər və qısa videolar arasında sürətli keçid uşaqlara məlumatları səthi qavramağa öyrədir ki, bu da məlumatı dərindən emal etməyi və yeni sözləri yadda saxlamağı çətinləşdirir.
Qadcetlərin mənfi təsirini minimuma endirmək üçün ekspert ekran vaxtını gündəlik bir-iki saata məhdudlaşdırmağı və rəqəmsal cihazlardan istifadəyə balanslı yanaşmağı tövsiyə edib. Həmçinin mühüm amil uşağın valideynlər və həmyaşıdları ilə canlı ünsiyyətidir. Abuzarova qeyd edib ki, kitabların, cizgi filmlərinin müzakirəsi, birgə oyunlarda iştirak nitq bacarıqlarını inkişaf etdirir, söz ehtiyatını genişləndirir.
"Uşaq valideynlər və həmyaşıdları ilə nə qədər çox ünsiyyət qurursa, onun mürəkkəb nitq bacarıqlarını inkişaf etdirmək şansı bir o qədər çox olur. Müxtəlif mövzularda davamlı söhbətlər, kitabların və cizgi filmlərinin müzakirələri, həmçinin birgə oyunlar söz ehtiyatını genişləndirməyə və nitq bacarıqlarını təkmilləşdirməyə kömək edir", - o, fikrini bildirib.
Daha əvvəl uşaqları küçədə manyaklardan necə qorumaq barədə mütəxəssis məsləhəti verilmişdi.