https://sputnik.az/20230717/rusiyanin-istiraki-olmadan-qara-deniz-tesebbusu-iyulun-18-den-dayandirilir---rusiya-xn-456881970.html

Rusiyanın iştirakı olmadan "Qara Dəniz Təşəbbüsü" iyulun 18-dən dayandırılır - Rusiya XİN

Rusiyanın iştirakı olmadan "Qara Dəniz Təşəbbüsü" iyulun 18-dən dayandırılır - Rusiya XİN

Sputnik Azərbaycan

Bəyanatda bildirilir ki, əgər Qərb paytaxtları həqiqətən də "Qara dəniz təşəbbüsü"nü yüksək qiymətləndirirlərsə, qoy onlar öz öhdəliklərini yerinə yetirmək və... 17.07.2023, Sputnik Azərbaycan

2023-07-17T16:18+0400

2023-07-17T16:18+0400

2023-07-17T16:18+0400

rusiya

rusiya xin

taxıl

saziş

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e7/04/1d/454273263_0:0:3640:2048_1920x0_80_0_0_2c693dd1c0c0c79ea4c1e5f8437ee984.jpg

BAKI, 17 iyul — Sputnik. Rusiyanın xarici İşlər Nazirliyi taxıl sazişinin uzadılması məsələsi ilə bağlı bəyanat yayıb. Rusiya XİN-in səhifəsində dərc olunmuş sənəddə deyilir:"Bir il əvvəl, 2022-ci il iyulun 22-də İstanbulda bir-biri ilə əlaqəli iki saziş - Ukrayna ərzaq məhsulları və Rusiya ammonyakının ixracına dair "Qara Dəniz Təşəbbüsü" və Rusiyanın kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracının normallaşdırılmasına dair Rusiya-BMT Memorandumu imzalanıb. Bildiyiniz kimi, bu "paket" sazişlər BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreşin təklifi və iştirakı ilə qlobal ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, aclıq təhlükəsinin azaldılması Asiya, Afrikanın və Latın Amerikasının ehtiyacı olan ölkələrə yardım kimi bəyan edilmiş humanitar məqsədlərlə bağlanıb. Bir il sonra bu sazişlərin həyata keçirilməsi üzrə işlərin nəticələri məyusedici görünür. Qara Dəniz Təşəbbüsü imzalandıqdan cəmi bir həftə sonra işə düşdü. Ən qısa müddətdə dəniz humanitar dəhlizi müəyyən edilib, iştirakçı gəmilərin qeydiyyatı və yoxlanılması üçün İstanbulda Birgə Koordinasiya Mərkəzi (JCC) yaradılıb və artıq 1 avqust 2022-ci il tarixində ilk quru yük gəmisi "Razoni" Odessadan yola düşüb. Bu, Rusiya nümayəndələrinin müqavilənin tərəfi kimi öz vəzifələrinin yerinə yetirilməsinə vicdanlı və məsuliyyətli yanaşmasını açıq şəkildə təsdiqlədi. Bununla belə, elan edilmiş humanitar məqsədlərə zidd olaraq, Ukrayna ərzaq məhsullarının ixracı demək olar ki, dərhal sırf kommersiya əsasına keçdi və son ana qədər Kiyevin və onun Qərb kuratorlarının dar mənada eqoist maraqlarına xidmət etməyə yönəldildi. Necə deyərlər, faktlar və rəqəmlər öz sözünü deyir. Qara Dəniz Təşəbbüsünün fəaliyyəti dövründə ümumilikdə 32,8 milyon ton yük ixrac edilib ki, bunun da 70%-dən çoxu (26,3 milyon ton) yüksək və yuxarı orta gəlir səviyyəsi olan ölkələrə, o cümlədən Aİ-yə göndərilib. Ən yoxsul ölkələr, xüsusilə Efiopiya, Yəmən, Əfqanıstan, Sudan və Somali 3%-dən az, cəmi 922 092 ton yük göndərilib". Daha sonra sənəddə bildirilir ki, Ukraynanın əkin sahələrinin əhəmiyyətli hissəsinin (17 milyon hektardan çox) sahiblərinin Qərb korporasiyaları Cargill, DuPont və Monsanto olduğunu nəzərə alsaq, ilkin humanitar təşəbbüsün bu cür coğrafiyası və kommersiyalaşdırılması aydınlaşacaq. "Kiyev BVF-nin tələbi ilə onların satışına 20 illik moratoriumu ləğv etdikdən və Ukrayna taxıl ixracının əsas benefisiarlarına çevrildikdən sonra Ukrayna torpaqlarını məhz onlar alıblar. Digər tərəfdən, Ukrayna ərzaq məhsullarını dempinq qiymətləri ilə alan avropalılar daha sonra yüksək əlavə dəyərə malik hazır məhsul kimi yenidən satış üçün öz fabriklərində emal edirlər. Qərblilər, əslində, iki dəfə qazanırlar - həm satışdan, həm də taxıl emalından. Bundan əlavə, ABŞ və Aİ qiymətlər üzərində spekulyasiya edir, mallarda süni qıtlıq yaradır və qeyri-qanuni birtərəfli sanksiyalar tətbiq etməklə Rusiyanın kənd təsərrüfatı məhsullarını dünya bazarlarından sıxışdırırlar", - deyə bəyanatda bildirilir. O da qeyd edilir ki, "Qara dəniz təşəbbüsü"nün həyata keçirildiyi bir il ərzində Kiyev rejimi dəniz humanitar dəhlizi və gəmiçilik pərdəsi altında Rusiyanın mülki və hərbi obyektlərinə qarşı təxribatlar və hücumlar həyata keçirməkdən çəkinməyib. Əslində, Kiyevin nəzarətində olan limanlar və Rusiyanın Ukrayna taxılının ixracı üçün açdığı təhlükəsiz dəhliz Qara Dəniz Təşəbbüsünün ruhuna və hərfinə zidd olaraq terror aktları həyata keçirmək üçün istifadə edilib. "Rusiya-BMT Memorandumuna gəlincə, o, faktiki olaraq qüvvəyə minməyib. Qlobal Cənub ölkələrinin ehtiyacları və sanksiyaların qida və gübrələrə şamil edilməməsi ilə bağlı ikiüzlü söhbətlər altında Vaşinqton, Brüssel və London öz məhdudiyyətlərinə "möhür vurmağa" davam etdilər. Təkcə Aİ 2022-ci ilin iyul ayından bəri beş yeni sanksiya paketi təqdim edib. Amerikalılar və ingilislər ekstraterritorial məhdudiyyətləri ilə geri qalmırlar. Nəticədə Rusiya bank ödənişləri, sığorta və nəqliyyat logistikası, ehtiyat hissələrinin tədarükü və xarici aktivlər tamamilə bloklanıb. Bunun bariz nümunəsi kimi Rusiya mineral gübrələrinin BMT-nin himayəsi altında ən yoxsul ölkələrə təmənnasız tədarükü göstərilir. 2022-ci ilin sentyabrında bu təşəbbüs elan edildikdən sonra Latviya, Estoniya, Belçika və Hollandiyada bloklanan 262.000 ton məhsuldan yalnız iki göndəriş göndərilib - 20.000 ton Malaviyə və 34.000 ton KeniyayaEyni zamanda məhsulların sahibi olan Rusiya şirkəti də onun çatdırılması və daşınması ilə bağlı bütün xərcləri ödəyib. Ayrı-ayrılıqda BMT və latviyalılara əlavə ödəniş edildi, bundan sonra Latviyanın Xarici İşlər Naziri BMT Baş Assambleyasının tribunasından çəkinmədən gübrələrimizi ehtiyacı olanlara, BMT isə əvvəlcə "bağışlamağa" hazır olduğunu bəyan etdi. Mətbuat şərhlərində Rusiyadan bəhs etmədilər, sonra da heç yük transferi baş tutmadı. Rusiya-BMT Memorandumunda nəzərdə tutulan beş sistemli vəzifənin heç birinin yerinə yetirilmədiyini bəyan etməyə məcburuq. Rosselxozbank yenidən SWIFT sisteminə qoşulmadı. BMT Baş katibinin bankımızla "törəmə" və ya əlaqəli struktur üçün SWIFT-ə çıxışın bəzi variantları ilə bağlı qaynar, son dəqiqə təklifi praktiki olaraq həyata keçirilə bilməz və mümkün deyil - bizim məlumatlara görə, bu, Avropa İttifaqında da tanınır. Daha doğrusu, onlar bizə "Qara Dəniz Təşəbbüsü"nün uzadılması üçün boş vəd satmağa çalışdılar. Kənd təsərrüfatı məhsulları və gübrə istehsalı üçün ehtiyat hissələrinin və avadanlıqların Rusiyaya idxalı "ikili təyinatlı" mallar kimi qadağandır. Ölkəmizin bütün ərazisi həddindən artıq yüksək sığorta tarifləri ilə qadağan olunmuş səviyyəyə qədər müharibə riskləri zonası elan edilib, xarici limanlar gəmilərimiz və yüklərimiz üçün bağlıdır. Qərbin sanksiyalarının qida və gübrələrə şamil olunmadığı iddia edilsə də, yerli kənd təsərrüfatı şirkətlərinin xarici hesabları "dondurulur". Qismən açılmış vəsaitlər kreditləri ödəmək və gübrələrimizin təmənnasız çatdırılmasını ödəmək üçün eyni qərblilərin cibinə "köçürdü". Nəhayət, hər iki İstanbul razılaşmasında nəzərdə tutulan Toliyatti-Odessa ammonyak boru kəmərinin reanimasiyası hekayəsi Kiyev rejiminin və BMT üzvlərinin öz öhdəliklərinə yanaşmasını hər sözdən daha yaxşı nümayiş etdirir. Əvvəlcə onun yenidən işə salınması ilə A.Quterreşin xüsusi təklifi ilə "Qara Dəniz Təşəbbüsü"nü genişləndirmək (yeni limanların daxil edilməsi, malların çeşidinin şaxələndirilməsi və yoxlamaların artırılması) və onun genişləndirilməsi üçün əlavə üstünlüklər əldə etmək üçün sövdələşməyə cəhd etdilər. Sonra bu məqsədlərə nail ola bilməyən Kiyev rejimi iyunun 5-də BMT Katibliyinin susqunluğu altında "boru yoxdur, problem yoxdur" prinsipi ilə ammonyak boru kəmərini partladıb. İstanbul razılaşmalarının həyata keçirilməsində açıq təxribat şəraiti olan bu şəraitdə humanitar məqsədinə haqq qazandırılmayan "Qara dəniz təşəbbüsü"nün davam etdirilməsi mənasızlaşır. Sazişin H bəndinə uyğun olaraq, Rusiya tərəfi onun daha da uzadılmasına etiraz edir, bu barədə Türkiyə və Ukrayna tərəfləri bu gün rəsmi məlumatlandırılıb və BMT Katibliyi də məlumatlandırılıb. Bu, naviqasiya təhlükəsizliyinə verilən təminatların geri götürülməsi, dəniz humanitar dəhlizinin məhdudlaşdırılması, Qara dənizin şimal-qərbində müvəqqəti təhlükəli ərazi rejiminin bərpası və İstanbulda BKM-İN ləğvi deməkdir. Rusiyanın iştirakı olmadan "Qara Dəniz Təşəbbüsü" iyulun 18-dən fəaliyyətini dayandırır", - deyə sənəddə qeyd olunur. Rusiyanın xarici siyasət idarəsi hesab edir ki, Ukrayna ərzaq məhsullarını quru dəhlizləri vasitəsilə ixrac edə bilən Kiyevin avropalı müttəfiqləri ilə həmrəylik nümayiş etdirməsinin vaxtı çatıb:"Düzdür, eyni zamanda, heç bir nəzarət olmadan gələn ucuz və keyfiyyətsiz taxıl Avropa bazarlarını tamamilə basmaq riski ilə üzləşir və yerli fermerlərin etirazına səbəb olur (və artıq buna səbəb olur). Əgər bu, həqiqətən də Brüsseli narahat edirsə, o zaman Aİ onu satın ala və aclıqla mübarizədən danışmaq əvəzinə, ehtiyacı olan ölkələrə göndərməyə başlaya bilər. Əgər Qərb paytaxtları həqiqətən də "Qara dəniz təşəbbüsü"nü yüksək qiymətləndirirlərsə, qoy onlar öz öhdəliklərini yerinə yetirmək və faktiki olaraq Rusiya gübrələrini və ərzaqlarını sanksiyalardan çıxarmaq barədə ciddi düşünsünlər. Yalnız vədlər və təminatlar deyil, konkret nəticələr əldə edildikdən sonra Rusiya "sövdələşməni" bərpa etmək barədə düşünməyə hazır olacaq".Digər maraqlı xəbərləri həmçinin Sputnik Azərbaycan-ın Teleqram kanalından izləyin.

2023

xəbərlər

ru_AZ

rusiya xin, taxıl, saziş