https://sputnik.az/20220920/vasinqton-dunya-nizaminin-mehvini-teklif-edir-446247814.html

Vaşinqton dünya nizamının məhvini təklif edir

Vaşinqton dünya nizamının məhvini təklif edir

Sputnik Azərbaycan

Baş Assambleyanın "böhranlı" 77-ci sessiyasının adi dünya düzəninə yenidən baxılmasının başlanğıcı olacağı artıq göz qabağındadır. 20.09.2022, Sputnik Azərbaycan

2022-09-20T09:03+0400

2022-09-20T09:03+0400

2022-09-20T09:03+0400

vaşinqton

təhlil

abş

rusiya

rusiya xin rəhbəri sergey lavrov

sergey lavrov

nato

antonio quterreş

birləşmiş millətlər təşkilatının baş katibi antonio quterreş

https://cdnn1.img.sputnik.az/img/07e5/01/07/425898359_0:0:3071:1728_1920x0_80_0_0_bb220419197f40cab017eb54844687c9.jpg

Renat Abdullin, RİA NovostiRusiya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi Mariya Zaxarova bildirib ki, Qərb BMT-dən qeyri-məhsuldar qərarları qəbul etdirmək üçün istifadə edir. Belə ki, o, Nyu-Yorkda Baş Assambleyanın (BA) artıq qalmaqalla yadda qalan 77-ci sessiyasını şərh edib - ABŞ rusiyalı diplomatlara vizaların verilməsini gecikdirib. Bundan əlavə, amerikalılar təşkilatda köklü islahatların aparılmasında israrlıdırlar. Bütün bunların necə nəticələnəcəyi - RİA Novosti-nin materialında.Son andaRusiyanın Vaşinqtondakı səfirliyi avqustun 17-də ABŞ Dövlət Departamentindən nümayəndə heyəti, o cümlədən xarici işlər naziri Sergey Lavrov üçün viza istəyib. Bir ay keçməsinə baxmayaraq sənədlər hələ də hazır deyildi. Diplomatlar da ABŞ tərəfindən heç bir aydın cavab almayıblar.Sentyabrın 13-də Baş Assambleyanın açılışı ərəfəsində Rusiyanın BMT-dəki daimi nümayəndəliyinin hüquq şöbəsinin rəhbəri Sergey Leonidçenko Moskvanın cavab addımlarını nəzərdən keçirdiyini bildirib."ABŞ-ın beynəlxalq hüquqi öhdəliklərə sistemli şəkildə şüurlu əməl etməməsi ilə bağlı problemlərin real həlli üçün yeganə variant Baş Katib (Antonio Quterreş) tərəfindən Mərkəzi qurumlar haqqında Sazişinin 21-ci bölməsində nəzərdə tutulmuş arbitraj prosesinin dərhal başlanmasıdır", - deyə diplomat vurğulayıb.Buna baxmayaraq, hələ ki, son həddə çatmamış - Rusiya nümayəndə heyəti son anda viza ala bilib. Sentyabrın 24-də Lavrovun "yüksək səviyyəli həftə" çərçivəsində çıxış edəcəyi planlaşdırılır.Vetonu "yumşaltmaq"Sessiyanın əsas intriqalarından biri ABŞ Prezidenti Co Bayden və dövlət katibi Entoni Blinkenin bəyanatlarıdır. ABŞ-ın BMT-dəki daimi nümayəndəsi Linda Tomas-Qrinfild Vaşinqtonun təşkilatda islahatlar aparmaq istədiyini bildirib."Biz BMT Nizamnaməsi çərçivəsində ayrı-ayrı ölkələrin ümumi məsuliyyətini və öhdəliklərini, o cümlədən Təhlükəsizlik Şurasında və digər təsisatlarda islahatların aparılması ilə bağlı çox mühüm məsələlərin geniş müzakirəsini aparmaq niyyətindəyik", - deyə o, izah edib.Hələ aprel ayında BA bu məsələ ilə bağlı qətnaməyə səs verib. Beş daimi üzv - Rusiya, Böyük Britaniya, Çin, ABŞ və Fransa veto hüququna malikdir. Prinsipial qərarlar qəbul edən məhz Şura olduğundan, onların yalnız bir ölkə tərəfindən əngəllənməsi ehtimalı Moskvaya dost olmayan, gündəmini irəli apara bilməyən dövlətlərin narazılığına səbəb olur.Yazda qəbul edilən sənəd Baş Assambleyanın veto qoyan daimi üzvdən dəqiqləşdirmələr tələb edə biləcəyini nəzərdə tutur. İndiyə qədər bu prosedur heç vaxt həyata keçirilməyib.BA-nın qərarlarının yalnız məsləhət xarakterli olması vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirir. Ona görə də Bayden və Blinkenin məsələni yenidən gündəmə gətirmək istəməsi təəccüblü deyil. Eyni zamanda, Vaşinqton rəsmi olaraq etiraf edib ki, nə Rusiyanı, nə də Təhlükəsizlik Şurasının hər hansı bir üzvünü veto hüququndan məhrum etmək mümkün deyil.Avropa İnformasiya Mərkəzinin direktoru, Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun (MDBMİ) dosenti Nikolay Topornin qeyd edib ki, ABŞ tərəfi çox güman ki, Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvlərinin sayını genişləndirməyi təklif edəcək. "Məsələn, iddialı və nüfuzlu dövlətlər olan Hindistan, Braziliya, Avstraliya və ya Yaponiya hesabına. Bu, nəzəri cəhətdən mütləq veto hüququnu "yumşaldacaq" - bloklamaq üçün bir səs artıq kifayət etməyəcək. Problem ondadır ki, o, hələ də qalır. Problem ondadır ki, BMT Nizamnaməsinə yenidən baxılması zəruridir və bunun üçün təşkilatın bütün üzvlərinin razılığı lazımdır. Konsensusu, əlbəttə ki, gözləməyə dəyməz".Bununla yanaşı, ekspert hesab edir ki, bəzi dəyişikliklərin olmasının vaxtı çatıb. "Daimi üzvlər nəinki veto hüququndan sui-istifadə edir, hətta bəzən bundan sadəcə olaraq rəqiblərinə qarşı istifadə edirlər. Bu şərtlər daxilində qərar qəbul etmək mümkün deyil. Nəticədə Təhlükəsizlik Şurası sadəcə "mənasız çox danışana" çevrilir", - deyə Topornin qeyd edir."Quttereşin səhlənkarlığı"Rusiya nümayəndə heyətinin viza verməsi ilə bağlı qalmaqalı da islahatların zəruriliyini ifadə edib. BMT Baş katibinin keçmiş müavini Sergey Orconikidzenin fikrincə, Vaşinqtonun davranışı öhdəliklərin açıq şəkildə pozulmasıdır.O xatırladıb ki, ABŞ və BMT arasında 1947-ci il tarixli müqaviləyə əsasən, amerikalılar təşkilata üzv dövlətləri təmsil edən nümayəndə heyətlərinin rəhbərlərinin və əməkdaşlarının öz ərazilərinə maneəsiz girişini təmin etməlidirlər."Vizaların gecikdirilməsi təbliğat addımıdır, bunun heç bir siyasi mənası, eləcə də hüquqi əsası yoxdur ", - deyə diplomat izah edir. Baş katibin tələbi ilə arbitraj məhkəməsinin çağırılmasının zəruriliyindən danışan Sergey Leonidçenko da bunu nəzərdə tuturdu.Üstəlik vəziyyət təkrarlanır. Yazda Rusiyanın istəklərinə baxmayaraq, Quterreş də rusiyalı diplomatlar üçün viza gecikmələri səbəbindən arbitraj çağırmayıb. Zaxarova o zaman bildirib ki, ABŞ-ın hərəkətləri "həm BMT Baş katibinin özünün, həm də BMT Katibliyi tərəfindən baş verən xaos qarşısında ləyaqətlə aktyorlar rolunu oynaması ilə səhlənkarlığın" nəticəsidir.ABŞ Lavrov da daxil olmaqla, sanksiyaya məruz qalan şəxsləri öz ərazisinə buraxa bilməyəcəyinə müraciət edir."Quterreş özü bu məsələ ilə bağlı Baydenə və ya ən azı Blinkenə müraciət etməlidir. Əlavə razılaşmalar tələb oluna bilər", - deyə ekspert iddia edir.Orconikidze əmindir ki, BMT-nin Baş katibi ABŞ-ın təzyiqi altında olduğu üçün arbitraj toplamır: "O, NATO ölkəsinin nümayəndəsidir, Amerikanın müttəfiqi olan Portuqaliyanın baş naziri olub. Əlbəttə ki, Quterreş məqbul hədlər daxilində - hətta açıq amerikapərəst bəyanatlar olmadan da həmişə Vaşinqtonun mövqeyini tutacaq".Öz növbəsində, Dövlət Dumasının Beynəlxalq Əlaqələr Komitəsinin sədri Leonid Slutski BMT-nin qərargahının köçürülməsini istisna etməyib. Lakin Topornin fikrincə, bunun baş verməsi ehtimalı azdır: "Artıq Cenevrədə böyük bir bölmə var. Ancaq ilk növbədə, qəbul edən ölkə qərargahı yerləşdirməyə razılıq verməlidir. İkincisi, infrastrukturun saxlanması xərclərini kimin ödəyəcəyi bəlli deyil. Bu nəhəng ərazilər, böyük binalar, çoxlu işçilər, bir növ "dövlət daxilində dövlət"dir.Hər halda, ekspertlər vəziyyətin misli görünməmiş olması ilə razılaşırlar. Orconikidze vurğulayır: "Hətta sovet dövründə belə problemlər olmayıb". Ona görə də Baş Assambleyanın "böhranlı" 77-ci sessiyasının adi dünya düzəninə yenidən baxılmasının başlanğıcı olacağı artıq göz qabağındadır.

abş

2022

xəbərlər

ru_AZ

vaşinqton, abş, rusiya, rusiya xin rəhbəri sergey lavrov, sergey lavrov, nato, antonio quterreş, birləşmiş millətlər təşkilatının baş katibi antonio quterreş