İqtisadçı ekspert Anar Rzayevin sözlərinə görə, yeni büdcə ölkənin qənaətcil rejimə keçməsini göstərir:
“Yeni büdcə kifayət qədər optimallaşdırılmış büdcədir. Neftin qiyməti burada reallığı əks etdirəcək səviyyədə — 25 dollar səviyyəsində göstərilib, bu mənada, hökümət büdcəni yerinə yetirə biləcək. Büdcənin öz strukturuna baxanda belə qənaətə gəlmək olar ki, büdcə sosial yönümlüyünü dəyişməyib. Amma eyni zamanda da büdcə ölkənin qənaət rejimə keçməsini göstərir”.
Layihədə büdcənin gəlirlər hissəsi 2 milyard 256 milyon manat və yaxud 15,5% artırılaraq 16 milyard 822 milyon manata, xərclər hissəsi isə 2 milyard 231 milyon manat və yaxud 13,7% artırılaraq 18 milyard 495 milyon manata, büdcə kəsiri isə 25 milyon manat azaldılaraq 1 milyard 673 milyon manata çatdırılıb.
İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri Qalib Toğrulun sözlərinə görə isə böhran zamanı belə addımlar atmaq düzgün deyil:
“2016-cı ilin yenidən təstiqlənmiş büdcəsində qərar verildi ki, gəlirlər və xərclər hissəsində artım olsun. Mən hesab edirəm ki, böhran dövründə belə addımın atılması doğru olmazdı. Böhran dövründə biz xərclərimizi daha da optimallaşdırmalı idik. Ona görə mən büdcənin bu şəkildə artırılmasının əleyhinəyəm. Büdcənin bu şəkildə artırılması əsasən Neft fondundan və gömrükdən daxilolmaların artırılması yolu ilə baş verib”.
Ekspert hesab edir ki, gömrük daxilolmalarından fərqli olaraq vergi daxilolmalarının artırılması vergi yığımı zamanı müəyyən çətinliklər yarada bilər. Onun sözlərinə görə, məsələ tək sosial gərginliyin qarşısının alınması ilə həll olunmur, çünki bu, büdcənin icrası zamanı çətinliklərə səbəb olacaq:
“Böhran dövründə xərclərin optimallaşdırılması aparılmalıdır. Məncə böhran dövründə əmək haqqları, sosial ödənişlərin, pensiyaların artırılması prosesi dayandırılmalıdır. Düzdür, bu yolla müəyyən mənada yaranan sosial gərginliyin qarşısını alınmasına çalışılır, lakin hər halda bu büdcənin icrası ilə bağlı müəyyən çətinliklərin yarana biləcəyinə bir səbəb verir”.
Maraqlıdır, yeni büdcə layihəsi manatın hazırki dəyərinə də təsir edə bilərmi? İqtisadçı ekspert Anar Rzayevin sözlərinə görə, büdcə ilə məzənnə arasında birbaşa təsir olamasa belə, vasitəli təsir baş verə bilər:
“Büdcə manatın kursuna bəlkə də hardasa təsir edə bilər, amma birbaşa büdcə ilə məzənnə arasında təsir yoxdur. Ola bilər ki, vasitəli formada təsir göstərsin, lakin mən inanmıram. Manatın kursunun qalxıb-düşməsi neftin qiyməti ilə bağlı məsələdir. Neftin qiyməti isə kifayət qədər aşağı – 25 dollar götürülüb. Əgər neftin qiyməti 17-15 dollaradək düşərsə, onda hökümət bəlkə də məcbur qalıb manatın kursuna nəsə edə bilər”.
Qeyd edək ki, yeni büdcədəki xərclərin strukturuna gəlincə, sosial istiqamətdə ayırmalar 1 milyard 290 milyon manat artırılıb. Ümumiyyətlə isə, büdcə xərclərinin 65,5%-i cari xərclər, 24,9%-i kapital qoyuluşu xərcləri, 9,6%-i isə dövlət borcu ilə bağlı xərclərdir.
